Het tweede deel van dit meesterwerk van Leo Tolstoj dat we op initiatief van boekenblogger Lalagé lezen. Leo Tolstoj heeft Anna Karenina oorspronkelijk als vervolgverhaal in een tijdschrift gepubliceerd en daaraan is het wellicht te wijten dat zeker dit tweede deel voor mij redelijk gestructureerd overkomt.
Deel 2
Dit begint met een relaas over Kitty die ziek is geworden. Het wordt niet uitgesproken wat ze heeft, maar het lijkt een combinatie van liefdesverdriet over Wronski en schaamte. Het is voor haar duidelijk dat Wronski verliefd is op Anna. Ze gaat met haar ouders naar een kuuroord in Duitsland.
Lewin
Lewin is teruggekeerd naar zijn boerderij en probeert Kitty te vergeten. Hij gaat aan het werk, wat niet gesmeerd gaat overigens. Stepan komt op bezoek bij Lewin. Hij wil onder andere zijn bos verkopen. Volgens Lewin laat hij zich bij de neus nemen en had hij zich door hem moeten laten adviseren. Stepan is zakelijk gezien niet heel slim. Stepan vertelt dat Kitty niet getrouwd is en dat ze in een kuuroord in Duitsland zit.
Anna en Wronski
Anna en Wronski ontmoeten elkaar in het uitgaansleven van Petersburg, zoveel dat er over wordt gepraat. Haar man heeft in eerste instantie nog niets in de gaten. Ze is verliefd, tot vreugde van Wronski die totaal niet nadenkt over de gevolgen. Uit het zeer omfloerste verslag in hoofdstuk 11 komt het naar voren: de twee zijn met elkaar naar bed gegaan. Geloof ik. Later komt de aap uit de mouw en vertelt ze Wronski dat ze zwanger is, hij wil dat ze haar man verlaat. Zij aarzelt vanwege haar zoon. Bij een paardenrace waar Wronski aan meedoet wordt het voor iedereen wel duidelijk, zeker voor Karenin: Anna houdt van Wronski en ze bekent haar schande aan haar man.
Kitty
Zij vertrekt met haar ouders naar een kuuroord in Duitsland en maakt daar kennis met Warenka, een jonge vrouw. Zij is de bediende van een zieke vrouw. Kitty raakt – bijna – verliefd op Warenka lijkt het. De invloed van haar vader zorgt ervoor dat ze anders over haar gevoelens gaat denken. De familie keert terug naar Rusland. Kitty is genezen.
Gevoelens
Tolstoj heeft een omfloerste, negentiende eeuwse manier om over gevoelens te praten. Naar mijn mening verwarrend, niet duidelijk te onttrekken aan de zinnen in dit boek. De vrouwen kunnen heel emotioneel zijn, de mannen zijn meer zakelijk. Ik ben in complete verwarring over de scène in het elfde hoofdstuk, gaan ze nou met elkaar naar bed of niet? En dan de gevoelens van Kitty over Warenka, Kitty lijkt verliefd, maar een lesbische liefde in het Rusland van de negentiende eeuw lijkt me niet mogelijk.
Structuur
Dit tweede deel geeft een duidelijke verdeling over de personages. Anna, Kitty, Lewin, ze krijgen allemaal eigen stukken. Dan het verhaal over de paardenrace dat eerst uit het standpunt van Wronski wordt verteld en dan uit het standpunt van Anna. Het maakt vooral de gevoelens van Anna duidelijker. Ook omdat een deel van dat verhaal ook door Karenin wordt verteld. Voor hem wordt het alsmaar duidelijker dat zijn vrouw iets aan het doen is dat zijn eer aantast. Dit deel is voor mij zeer interessant en maakt me alleen maar nieuwsgieriger naar het volgende deel. Mijn bespreking van het eerste deel vind je hier.
Volgens mij gebruiken ze de term ‘verliefd’ in een bredere betekenis dan wij het kennen. Als ze zwanger is, dan zijn ze wel met elkaar naar bed geweest. Het wordt inderdaad wel in bedekte termen weergegeven. Ik verbaas me erover dat er daarna zo lang niets over Anna’s zwangerschap wordt gezegd. Als Tolstoi een vrouw was, dan zou dat vast wel anders zijn… Of ik snap de tijdlijnen niet helemaal, want soms springt hij terug en beschrijft dezelfde periode vanuit een ander perspectief.
Wat een leuk gedachtenexperiment, de Anna Karenina geschreven door een vrouw. Wat zijn de verschillen?
Nu heb ik de 19de eeuwse Russen altijd nogal emotioneel gevonden en in die zin behoorlijk vrouwelijk. Dus misschien dat die verschillen niet eens zo groot zullen zijn. En ik kan me indenken dat in die tijd ook vrouwen (als ze al schreven) niet zo zouden hinten op hun zwangerschap.
Eerst was ik ook verrast door het woord verliefd bij de twee meisjes. Maar gaandeweg vond ik het wel begrijpelijk. Kitty die zich helemaal verslingerd aan dat andere meisje zonder dat daar iets seksueels bij komt kijken, vind ik in haar situatie wel heel begrijpelijk. Iemand waar ze zich veilig bij kan voelen en die ze kan bewonderen. Allemaal zaken waardoor ze haar hart kan laten helen.
Zelf heb ik me even afgevraagd of Anna het bed deelt met Vronski maar op een gegeven moment lag het er zo bovenop. En dan ook nog die zwangerschap, ja, dat was doorslaggevend.
Het is wat puzzelen met hoe zaken die in onze tijd rechtstreeks worden beschreven door Tolstoi op een andere manier worden uitgedrukt. Maar dat vind ik ook juist wel spanningsverhogend. Het laat me meer afvragen dan als het er op een directere manier staat. En daardoor zit ik er misschien we nog dieper in.
Hoi Ali, een mooi stuk! Ik ben gestopt met het herlezen van “Anna Karenina” omdat het mij niet lukt om het tussen andere boeken door te lezen zodat de lezing steeds onderbroken wordt en ik het eigenlijk aan een stuk wil lezen. Iets voor 2019! Groetjes, Erik
Mooi stuk, Ali! Leuk om te zien dat je het bloggen op zo’n andere manier aanpakt dan ik. Ik was inderdaad ook wat verbaasd over Kitty’s gevoelens voor Warenka, maar volgens mij was het volledig platonisch en had ze op dat moment een nuchtere vrouw in haar leven nodig. Ik vond het stuk over de paardenrace ook heel knap gedaan, omdat je dan pas echt ziet hoeveel gevoelens Anna heeft voor Wronski.
Pingback: Anna Karenina deel 5 #wijlezenanna - Stukjes