De Maand van de Surinaamse Literatuur, boekenblogger Jannie vond het een fantastisch thema voor de maand september. Ik was het met haar eens. Vorige maand heb ik een aantal klassiekers gelezen, deze maand ga ik Surinaams.
Het geheim van mevrouw Grünwald
Zomer 1990, Amsterdam Oud-West. Mevrouw Grünwald, een oude Surinaamse vrouw, vertelt de negentienjarige Anna haar levensverhaal. In 1940, meteen na de Duitse inval in Nederland, wordt ze met haar man en haar drie kinderen geïnterneerd in Kamp Copieweg in Suriname. Haar familie heeft om sentimentele redenen nooit afstand gedaan van hun Duitse nationaliteit. Pas in februari 1947 mogen ze het kamp verlaten en gaan ze weer in Paramaribo wonen. Ik had dit boek uitgekozen omdat het voor mij als historicus een totaal onbekend stukje geschiedenis aansneed. Ik heb nooit geweten dat in Suriname Duitsers werden geïnterneerd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nog zo’n onbekend stukje geschiedenis, dat Suriname rijk werd tijdens de oorlog vanwege het bauxiet dat hard nodig was voor de vliegtuigindustrie.
De inhoud
Het verhaal wordt grotendeels verteld door mevrouw Grünwald. In 1955 toen ze 63 was, vertrok ze naar Nederland met haar drie jonge kinderen. Dat ze pas in 1955 vertrekt heeft te maken met het geheim uit de de titel. In Nederland wordt ze met de nek aangekeken omdat ze Duitse is, en gediscrimineerd omdat ze Surinaamse is met het bijbehorende accent en de eetgewoonten. Haar kinderen worden gediscrimineerd vanwege hun getinte huid. Mevrouw Grünwald vertelt Anna over haar leven met haar man Fritz, en hun leven in Kamp Copieweg. En dat leven was zeker niet eenvoudig, met hardvochtige bewakers, weinig te eten, volop verveling, ontberingen, vrienden die het niet overleven. Ook openbaart ze haar geheim.
Leeservaring
Is het een fijn verhaal? Nee, hier maak je kennis met kleinzieligheid en kortzichtigheid. Iedereen kent het verhaal van de Amerikanen van Japanse afkomst die opgesloten worden in Amerikaanse concentratiekampen. Dit verhaal is nauwelijks bekend. Mensen die zich Surinamers voelen opsluiten omdat ze toevallig een bepaalde nationaliteit hebben, het is onbegrijpelijk. Vervolgens maken ze in Nederland ook kennis met discriminatie en de gevolgen van de oorlog. Wat het voor mij niet makkelijk maakte was het feit dat ik niet helemaal begreep wat er met Anna en haar familie speelde. Haar grootmoeder, ook een Surinaamse, heeft een band met mevrouw Grünwald. Zij heeft haar niet voor niets naar mevrouw Grünwald gestuurd, maar voor die reden moest je wel behoorlijk tussen de regels doorlezen. Als roman, als verhaal, vond ik dit debuut van Diana Tjin zeer geslaagd en boeiend.
Over Diana Tjin
Diana Tjin (1961) woont in Amsterdam Oud-West met haar man en twee kinderen, en werkt bij de Universiteit van Amsterdam. Het geheim van mevrouw Grünwald is haar debuut.
Het geheim van mevrouw Grünwald, Diana Tjin. – Haarlem: In de Knipscheer, 2017. – ISBN 978-90-6285-954-8
Mooie recensie Ali, dit klinkt als een heftig verhaal!
Goed getroffen Ali! Dankjewel dat je mee wilt doen. Ook ik vond vooral dat verhaal van Anna ingewikkeld, heb er even over na moeten denken. En tussen de regels lezen inderdaad. Maar toen viel met een schok het kwartje: jammer dat je het niet kunt maken dat hier uit de doeken te doen, zonder het verhaal voor anderen te verpesten.
Mooie recensie.
Dit klinkt echt als een boek dat ik zeker nog wil lezen.
Onlangs heb ik ook een boek gelezen waarin ik een “nieuw” stuk geschiedenis heb ontdekt. Ik heb het over Vluchteling door Alan Gratz, zeker ook de moeite waard.
Het geheim van mevrouw Grünwald klinkt wel als een heftig verhaal, een verhaal dat nog een hele tijd in je hoofd blijft hangen…