Begin dit jaar begon ik met te noteren wat ik in 2018 allemaal op het toneel zou gaan zien aan toneelstukken en musicals. Ik probeer mijn waarde-oordeel eruit te houden, vooral ook omdat ik nog steeds recensies schrijf, maar dat is toch niet helemaal gelukt. Voor dit jaaroverzicht heb ik stukken met regisseur en groep genoteerd en onderscheid gemaakt tussen beroeps en amateurtoneel. Een korte omschrijving staat erbij.

De lijst

• Closer van Patrick Marber, door Theatergroep SPOT. De eerste toneelvoorstelling van een groep die tot nu toe alleen musicals heeft gemaakt, maar nu ook in het theater staat. Het viel helemaal niet tegen, was wat lastig te volgen omdat het vrij fragmentarisch was, maar ik heb geboeid zitten kijken naar vier mensen die prima konden acteren. (27 januari)
• Was getekend Annie M.G. Schmidt, een musical met mijn geliefde Simone Kleinsma die een prachtige ontroerende rol speelde, en ook William Spaaij die de rol van de zoon van Annie met verve speelde. (2 maart)
• Twelfth Night van de Royal Shakespeare Company, gefilmd en wel bekeken in Pathé Buitenhof die wel meer van dit soort dingen heeft. De RSC heeft het goed voor elkaar met dit soort dingen, want je krijgt niet alleen het uitstekend gespeelde toneelstuk, maar ook een toelichting, vaak een interview met de regisseur (8 maart)
• Othello van het Nationale Toneel, in de HNT Studio’s in de Schouwburgstraat. Mooi, gestileerd en contrastrijk. Zwart en wit, letterlijk, alle spelers in het wit, alle witte spelers ook met witte pruiken op. De enige zwarte was Werner Kolf, de acteur die de rol van Othello speelde. (30 maart)
• Augustus Oklahoma van Tracy Letts, door Toneelgroep ROOD. Op locatie gespeeld in Villa Ockenburgh. Een zinderende, krachtige, fantastische voorstelling. Geboeid zitten kijken naar het fantastische acteren van deze groep mensen die met elkaar tien jaar bezig zijn. ROOD viert dit jaar het tienjarig jubileum. (31 maart)
• Hutkunstje III in de Kunsthut: een soort Open Podium zoals vroeger in de Poort was. Verhalen, onzindingen, zang, preview voor toneelstukken. Er zaten grappige dingen tussen, er zaten ook dingen tussen waar ik niets aan vond. (14 april)
• Macbeth, National Theatre Live, in Pathé. Van genoten. Mooie voorstelling, geweldig acteerwerk. Dit is wel de meest depressieve Shakespeare die ik ken. Macbeth is gedoemd vanaf het moment dat hij de Weird Sisters ontmoet. (10 mei)
• Gevaarlijke vrouwen van Durf. Mooie montagevoorstelling van een amateurgroep die ik alsmaar zie groeien. Ik vind lang niet alles leuk, kan me bijvoorbeeld God herinneren waar ik geen moer van begreep, maar dit was mooi. Gebaseerd op een boek van Beatrice de Graaf over vrouwen en terrorisme was dit het verhaal van Sara S. die in een samenleving geregeerd door extreem rechts een subversief blog schrijft en opgepakt wordt. (26 mei)
• De Oresteia van het Nationale Theater, onder regie van Theu Boermans. “In deze oertekst van de westerse beschaving staat de machtsverhouding tussen mannen en vrouwen centraal”. Gekenmerkt door moord, wraak en bloed. Klytaimnestra die haar man Agamemnon en de Trojaanse prinses Kassandra vermoordt. Orestes die zijn moeder en haar minnaar vermoordt. Boeiend spel van geweldige acteurs. Anniek Pheifer die Klytaimnestra speelde, leek er in te moeten komen, want die vond ik echt niet goed in het begin, maar dat kwam goed. Het decor, een soort enorme golf plaat die ronddraaide, en een enorme straal bloed die in het midden terecht kwam, eerst op Klytaimnestra, later op Orestes, beide moordenaars. Beginpunt van de verankerde machtspositie van de man. Orestes komt door een idioot argument weg met de moord op zijn moeder. (31 mei)
• Romeo and Juliet, Royal Shakespeare Company, in Pathé Buitenhof. Elke keer als ik dit stuk zie, verbaas ik me over de kinderlijke verliefdheid van de hoofdpersonen. Eén blik op elkaar laat ze smelten voor elkaar. Gedegen acteerwerk van de Engelse acteurs, gekleurd gezelschap. Romeo wordt gespeeld door een jonge acteur van Indiase afkomst. Er zijn verschillende zwarte acteurs in het gezelschap en meer mensen met een Indiase afkomst. Ook een groep heel jonge spelers, scholieren die kleine rolletjes mogen vervullen. Mooie uitvoering. (16 augustus)
• Parade, van Spot een musical over een moeilijk onderwerp. Een Joodse man die in de jaren twintig van de negentiende eeuw verdacht wordt van moord op een meisje. En dat in het racistische en bepaald niet jodenminnende diepe zuiden van de Verenigde Staten. Hij wordt vermoord en de ware dader wordt nooit gevonden. Het was mooi, maar ik voelde de connectie niet helemaal met dit stuk. (15 september)
• Macbeth, Royal Shakespeare Company. De tweede uitvoering en één die ik heel wat lastiger vond dan die eerste die ik heb gezien. Met Christopher Eccleston als Macbeth. Lady Macbeth was naar mijn idee wat hysterisch. De professor in de intermission had het ook nog over Lady Macbeth en “sexual incontinence”, waar ik me nou helemaal niets bij kon voorstellen. De drie Weird Sisters werden gespeeld door drie ongeveer tienjarige meisjes die vrijwel alles tegelijk zeiden hetgeen een heel grappig effect gaf. Het stuk werd gespeeld op een vloer die de indruk gaf een biljarttafel te zijn, met vilten vloer en houten randen. Er was een grote digitale klok op de achtergrond die twee uur lang aftelde tot de dood van Macbeth. Een mooie voorstelling, maar ik was niet compleet onder de indruk. Macbeth in scène 5, van de vijfde acte: “Out, out, brief candle! Life’s but a walking shadow, a poor player that struts and frets his hour upon the stage and then is heard no more. It is a tale told by an idiot, full of sound and fury, signifying nothing.” (4 oktober)
• Neoptolemos van de Kraamkamer. Het tweede deel van de trilogie van Koos Terpstra. Ik was zwaar onder de indruk toen ik voor de eerste keer de Troje trilogie zag en volgens mij was dat toen een regie van Arne Sybren Postma. Ook ditmaal was het zijn regie, maar dit keer kwam ik er niet in. Twee acteurs waarvan ik vond dat ze niet helemaal de chemie hebben. Het was best een mooie voorstelling, maar niet optimaal. (6 oktober)
• Doek, van Maria Goos, door Toneellab. Een stuk voor twee personen, in dit geval twee mensen die ik al heel vaak heb zien spelen, namelijk Ron Strijaards en Jeanet Schurman-Vredeveld. En wat een genot om die twee te zien spelen, de chemie spatte eraf en ook het spelplezier. Alle twee moesten ze diverse personages spelen en kwamen dan elke keer weer terug bij de basis. Ik weet nu wat een actrice is: een hoer met een goed geheugen. (13 oktober)
• Na de regen, van Sergi Belbel, door Haag. Jaren geleden heb ik dit stuk al gezien van Hasteria en heb er toen zelfs foto’s van gemaakt. Een leuk stuk. Later heb ik het nog een keer gezien van Durf die er een heel andere versie van had gemaakt. De versie van vandaag was verrassend actueel. Alle rokers in een bedrijf gaan het dak op om te roken. Het is zo erg dat je bij de ingang wordt gecontroleerd of je sigaretten bij je hebt. Sigaretten bietsen van elkaar kan, maar die dingen zijn zo duur dat ze elkaar terug betalen. En dat is waar we met het huidige antirookbeleid van de regering naartoe gaan met zijn allen. Haag had er zijn best op gedaan, en goede zorg besteed aan kleding en alles. (21 oktober)
• Godmother van Luuk Hoedemaekers door ’t Kofschip. Een verhaal over macht en verborgen agenda’s met twee mafia-families, met vrouwen aan het hoofd. Ik heb ongegeneerd zitten lachen om dit stuk. Het was vreselijk grappig. (28 oktober)
• The merry wives of Windsor, van William Shakespeare, door de Royal Shakespeare Company weer in Pathé. Leuk stuk, wordt door sommigen als één van de minste van onze veelschrijver gezien. Falstaff zit aan de grond en moet ergens geld aanboren. Dat wil hij krijgen door twee dames te belagen. Die hebben hem door en houden hem vreselijk voor de gek. De dochter van één van de dames moet ook nog aan de man en daar mogen natuurlijk ook drie mannen om knokken. Veel plezier gehad, het was weer aangenaam verpozen. (1 november)
• Apocalypso van Jibbe Willems, door ODIA. Weer zo’n filosofisch stuk waarbij je moet nadenken dat absoluut niet aan mij is besteed. Alles draait om Jesse, de hoerenzoon die na een open sollicitatie voor de vacature van verlosser tot zijn verbazing wordt aangenomen. Maar hoe verlos je de mensheid als niemand je vergiffenis lust? Ik was best wel gecharmeerd van de jongen die Jesse speelde. Kan een heel leuke acteur worden. (4 november)
• Genesis van Sophie Kassies, door AdoDvs. Het stuk wordt gespeeld voor het 120-jarig jubileum van AdoDvs, en daarmee is het de oudste groep van Den Haag. Deze Genesis, de derde die ik heb gezien is wel een beetje uitgekleed. Deden het Nationale Toneel en Het Wilde Westen nog de complete marathon, bij deze versie was er behoorlijk geschrapt. De groep is één van de beste in Den Haag en ik vond dit mooi, maar vrienden J en G die ook mee waren, waren minder enthousiast, het was volgens hen meer verhalend dan spelend. En dat was ook wel zo, er werd meer verteld dan er gespeeld werd. (24 november)
• Een Foyer, de laatste toneelvoorstelling van het jaar, vier spelers die fragmenten speelden uit toneelstukken. Het is een presentatie van hun lessen. Mooie stukken van spelers die er absoluut wat van kunnen. Mooie afsluiting van het jaar (23 december)

Dat was het dan

Twintig voorstellingen, elf amateur-, negen beroepsvoorstellingen, waarvan ik zes keer in de bioscoop heb gezeten. Ik heb twee musicals gezien. Ik ben zes keer naar een Shakespeare geweest, en Macbeth heb ik twee keer gezien. Het volgende jaar ga ik hopelijk weer veel toneelstukken bezoeken.