Deze bespreking van Misdaad en straf in de nieuwe vertaling van Hans Boland is verdeeld over twee blogs. In dit stuk komen de eerste drie delen aan de orde. Wat opvalt is dat het heel duidelijke delen zijn die elk eindigen met een soort cliffhanger.

Misdaad en straf

Rodion Romanovitsj Raskolnikov is een straatarme student in het Petersburg van de negentiende eeuw. Hij is ervan overtuigd dat hij een bijzonder mens is en denkt daarom zonder wroeging een oude woekeraarster te kunnen vermoorden. Raskolnikov is een tobber eerste klas, een hypochonder, een neuroot, en naarmate het verhaal vordert kan je hem tegen gek aan noemen. Hij is voortdurend bezig met zichzelf en met zijn plannen. Ondertussen tekent Dostojevski een straatbeeld van Petersburg als een typisch negentiende eeuwse stad. “Dan hing er ook nog die specifieke zomerse lucht van bederf waarmee elke Petersburger zonder de financiële middelen voor een zomerhuisje maar al te vertrouwd is.” (p. 8)

De vorm

Vooropgesteld: de man kan schrijven. En de vertaling van Hans Boland leest als een trein. Dostojevski blinkt uit in lange, lange monologen. Want eerst is Marmeladov aan de beurt, de man die Raskolnikov in een buurtkroeg tegenkomt. Marmeladov vertelt vooral over de drank, want hij is dronken als hij Raskolnikov tegenkomt. En dat is niet de eerste keer. In een monoloog van zes pagina’s komt van alles aan de orde. Zijn vrouw, zijn kinderen, dochter Sonja uit een eerder huwelijk die zich prostitueert om aan geld voor de straatarme familie te komen. En natuurlijk zijn drankzucht, want Marmeladov neemt zelfs de laatste kopeken uit de handen van Sonja om aan geld voor drank te komen.
Raskolnikov brengt Marmeladov thuis en gaat terug naar zijn kamer, waar hij een brief van zijn moeder krijgt. En mama schrijft, tien pagina’s lang, onder andere over zijn zuster Doenja. Het wordt duidelijk dat Doenja en mama ervoor zorgen dat Raskolnikov geld heeft. Doenja heeft zich verloofd met Pjotr Loezjin, een man van 45, een ambtenaar. Het is duidelijk een verstandshuwelijk, maar mama vraagt Raskolnikov niet te snel en te scherp te oordelen over de man. Dat gebeurt duidelijk wel. Raskolnikov is woedend en weigert akkoord te gaan met dit huwelijk.Hij gaat boos naar buiten en praat in zichzelf – zes bladzijden lang – over dit voorgenomen huwelijk.

Zes delen

Het boek is verdeeld in zes delen, en hier blijkt dat Dostojevski het begrip cliffhanger onder de knie heeft. Ik heb nu vier delen gelezen en deze eindigen allen op een manier die je naar meer doet verlangen. En er wordt zorgvuldig naar toe gewerkt. De moord op Aljona Ivanovna en Lizavjetta is de apotheose van het eerste deel en is iets waar Raskolnikov het hele eerste deel mee bezig is geweest. Ook Antoinette refereert daar naar. Ook ik heb overal citaten gemarkeerd en ook ik sla het meeste over, maar één wil ik hier toch in hebben. “De neerslachtigheid waaronder hij op dit moment gebukt ging dateerde van veel eerder en was alsmaar toegenomen, om uiteindelijk allesoverheersend te worden en zich toe te spitsen op die ene, verschrikkelijke, nietsontziende, krankzinnige vraag die door zijn hoofd en zijn gemoed spookte en niet zou verdwijnen voor hij de oplossing had gevonden.” (p. 56) Hier is de misdaad. Het einde van het tweede deel: de komst van zijn moeder en zijn zuster. Het einde van het derde deel: de komst van Arkadi Ivanovitsj Svidrigailov. Deze man was de werkgever van zijn zus.

Hoe gaat het verder?

De eerste drie delen zijn zo gedetailleerd dat het af en toe moeite kost om alles bij te houden. Wie zijn al die personages, wie zijn de mensen die Raskolnikov tegenkomt? Gaan ze nog een rol spelen in het verdere boek? Want daar ligt wel de moeilijkheidsgraad van dit boek. Hou maar eens bij wie allemaal zijn opwachting maakt. Het volgende blog gaat verschijnen op donderdag 8 augustus 2019.