Dit tweede deel van Oorlog en vrede heeft wat meer tijd gekost omdat ik eigenlijk teveel ernaast aan het doen was. De deadline, 29 december heb ik niet gehaald en ruim overschreden. Dit tweede deel wordt nu gepubliceerd op de deadline van het derde deel. Shame on me, want ik heb zelf die data vastgesteld.
Het verhaal
Het eerste wat opvalt is dat dit tweede deel heel wat meer tijd beslaat dan het eerste. Dat eerste deel besloeg zes maanden, dit tweede deel begint in 1806 en eindigt in 1811. Het is het deel van de mensen, de families. Ik hoorde al van Sue dat het derde deel voornamelijk over de oorlog gaat. Er gebeurt veel, zeker bij de families. De familie Bolkonski denkt dat Andrej gesneuveld is. Pierre is somber vanwege de vermeende verhouding van zijn vrouw met Dolochov. Andrej keert terug bij zijn familie net op tijd om de bevalling van zijn vrouw mee te maken. Zij overleeft de geboorte van hun zoon niet. Ik wil in de rest van dit verhaal nog wat mensen uitlichten. Let op, als je het boek nog niet gelezen hebt: er volgen spoilers.
Natasja Rostov
Natasja is lief, schattig en naïef, anders kan je het niet omschrijven. Ze begint in dit deel als een meisje dat danseres wil worden en nooit wil trouwen. Na wat kalverliefdes verlooft dit zestienjarige gravinnetje zich met vorst Andrej die op dat moment bijna twee keer haar leeftijd is. Het lijkt allemaal goed te gaan, behalve met de vader van Andrej die woedend is over de verloving en vindt dat de bruiloft een jaar uitgesteld moet worden. De familie vertrekt aan het einde van dat jaar naar Moskou ter voorbereiding van het huwelijk en daar gebeurt het. Ze wordt opgemerkt door Anatole Koeragin en wordt tot zijn nieuwste speeltje verheven. Hij brengt het arme kind het hoofd op hol, en ze raakt volslagen in verwarring en denkt dat ze van hem houdt. Het komt tot een chaotisch hoogtepunt als Anatole het plan opvat haar te schaken en haar te trouwen, hetgeen helemaal niet kan omdat hij in het geheim al is getrouwd. Zij gelooft hem volledig en gaat ervoor. In een brief aan Marja, de zus van Andrej zegt ze de verloving met Andrej eenzijdig op. De hele schaakpoging wordt verijdeld en ze staat alleen, in schande. Anatole kan gewoon weglopen en ondervindt totaal geen gevolgen van zijn volstrekt gedachteloos handelen.
De jonge mannen: Anatole
Anatole Koeragin is gedachteloos, rijk, verwend en totaal gewend alles te doen waar hij zin in heeft. “Hij gaf alleen om vrolijkheid en vrouwen, en aangezien hij die voorkeuren niet oneervol vond, en hij niet in staat was te bedenken hoe de bevrediging van deze voorkeuren op anderen overkwam, hield hij zichzelf in alle eerlijkheid voor een onberispelijk mens, had hij een oprechte afkeer van schurken en slechte mensen en ging hij met een gerust geweten en met opgeheven hoofd door het leven.” (p. 729)
Op de één of andere manier is hij in een huwelijk met de dochter van een Poolse landeigenaar verzeild geraakt. Dat huwelijk is geheim maar bekend bij Dolochov die met hem mee feest, maar ook bij Pierre. En Pierre is woedend over wat Anatole Natasja heeft aangedaan en zorgt ervoor dat Anatole uit Moskou verdwijnt.
Pierre
Pierre gaat wat verdwaasd door het leven, is steenrijk en weet niet goed wat er mee te doen. Zijn huwelijk is slecht. Vanwege de vermeende verhouding van Dolochov met zijn vrouw Hélène gaat hij een duel aan dat hij met meer geluk dan wijsheid wint. Hij ontmoet een vrijmetselaar en stort zich op de vrijmetselarij. Hij probeert goed te doen voor zijn mensen, maar slaagt daar niet in. Achter zijn rug om wordt hij bedot. Maar “iets zeggen wat een ander onaangenaam vond, iets anders zeggen dan wat iemand verwachtte, wie hij ook was” (p. 463) dat was voor hem het allerzwaarste.
Dolochov
Dolochov is van eenvoudige komaf. Het is een meeloper die profiteert van zijn rijke vrienden. Hij wordt verliefd op Sonja, het nichtje van Natasja, maar die liefde wordt niet beantwoord. Het is een manipulator. Uit wraak gaat hij kaarten met Nikolaj Rostov en maakt hem 43.000 roebel afhandig met kaarten en vals spelen.
Nikolaj Rostov
Nikolaj is kapot van het verlies van het geld en bekent het aan zijn ouders. Het is een aardig bedrag voor een jonge officier die 10.000 roebel per jaar verdient (p. 509). Hij wil het terug betalen aan zijn ouders, maar echt serieus is hij daar niet mee. Ook wil hij meehelpen met de zaken van de familie want ze zijn in geldnood. Hij geeft het al snel op, maar krijgt ook geen goed voorbeeld van zijn totaal niet zakelijke vader. Een huwelijk met een rijke erfgename gaat niet door, hij is verliefd op Sonja en wil met haar trouwen.
De eindindruk
Dit deel laat verwende jonge mannen zien die doen waar ze zin in hebben. Daar kan een lezer zich over verbazen, maar teveel geld doet dat met mensen. En het draait om geld in de Russische adel. Aan de ene kant heb je steenrijke families die alles kunnen doen, aan de andere kant heb je verarmde families zoals de Rostovs die nog steeds alles doen waar ze zin in hebben. En het blijft interessant. Wat ik dan minder interessant vond waren de verhandelingen over de vrijmetselarij, maar dat is ook iets waar ik nooit veel van begrepen heb. Enige historische kennis over de oorlog is wel nuttig.
Het eerste deel van mijn bespreking van Oorlog en Vrede vind je hier.