Tijd in een roman – #50books vraag 13

Tijd in een roman – een doordenker, een onderwerp dat op meerdere manieren ingevuld kon worden. Dat was in eerste instantie mijn reactie op de dertiende #50books vraag van dit jaar.

In welke roman wordt volgens jou het spel met de tijd mooi gespeeld?

Tijd kan op verschillende manieren behandeld worden in een roman:

  • Rechttoe, rechtaan: zeshonderd jaar, zestig jaar, zestig dagen, gewoon netjes achter elkaar. Dan mag een schrijver ook nog heen en weer gaan in de tijd. Voorbeelden: driekwart van mijn boekenkast zoals de familiegeschiedenissen. Zie R.F. Delderfield, To Serve Them all my Days.
  • Een bepaalde periode: zie bijvoorbeeld de thriller van Greg Iles, 24 Hours, waarin een kind wordt gekidnapt en de ouders 24 uur hebben om het op te lossen.
  • Tijdreizen: Het principe dat er twee, drie, heel veel verschillende tijden naast elkaar bestaan. Tijd is flexibel op deze manier. Lastig onderwerp, zie Geordi Laforge die ik er wel eens eerder heb bijgehaald: “This is precisely why time travel gives me nosebleeds”.

Maar ik dacht ook aan dat boek dat ik jaren geleden heb gelezen: The Time Traveler’s Wife van Audrey Niffenegger. Een tijdreizende liefdesgeschiedenis. Henry en Clare ontmoeten elkaar voor het eerst als zij zes is en Henry 36. Ze Niffenegger - The Time Traveler's Wifetrouwen als Clare 22 is en Henry 30. Een situatie die kan ontstaan omdat Niffenegger een situatie heeft bedacht waarin Henry’s genetische klok gereset wordt en hij de toekomst of het verleden in wordt getrokken. Dat gebeurt volkomen onverwacht, hij weet niet of het de toekomst of het verleden is. Hij wordt wakker in die periode, naakt en ontredderd, kan zelf niet bepaald uitkiezen waar hij landt. Hij komt wel eens in verkeerde situaties terecht. En ja, dan kan je wel eens twee verschillende of dezelfde Henry’s naast elkaar krijgen. Een intrigerend boek dat af en toe lastig te volgen was. De twee krijgen ook nog een dochter, Alba. Het spel met de tijd wordt hierin mooi gespeeld, het boek is voor mij een heel intrigerend voorbeeld van tijdreizen. Er is overigens ook nog een film gemaakt van dit boek, maar die heb ik vermeden. De ervaring leert dat films teleurstellen als je eerst het boek gelezen hebt.

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Hendrik Jan heeft het overgenomen in 2016. Deze vraag staat hier.

Theater in romans – Time travelers never die

Wetenschapper Michael Shelborne verdwijnt op mysterieuze wijze en zijn zoon Shel ontdekt dat zijn vader een tijdreisapparaat heeft uitgevonden. Hij gaat met zijn vriend, taalkundige Dave Dryden, op zoek naar zijn vader en maakt daarvoor vele tijdreizen.
Tijdreizen is aantrekkelijk, want je kan aanwezig zijn bij alle grote en kleine momenten in de wereldgeschiedenis. Dat is ook precies hetgene dat Shel en Dave doen, even makkelijk als anderen op vakantie gaan, springen ze door de tijd en zijn onder andere getuige van de beroemde ‘I Have a Dream’ speech van Martin Luther King. McDevitt Time Travelers never die
Ze maken sprongen van honderden jaren in de tijd, maar ook sprongetjes van een minuut en daarin wordt het boek wat overdadig. Op een gegeven moment weet je werkelijk niet meer wie nu waar is, of op welke moment in de tijd. Ga maar eens nadenken over de praktische dingen van zo’n tijdreis en je beseft dat het niet mogelijk is, er moeten miljoenen tijden naast elkaar bestaan om het mogelijk te maken. Ik blijf fan van Geordi Laforge (Star Trek Next Generation) die tijdens zo’n discussie zei: ‘This is precisely why time travel gives me nosebleeds’.

Gelukkig gaat dit blog niet over boeken met een Science Fiction tintje, maar over boeken waarin toneel wordt betrokken. Shel en Dave gaan namelijk terug naar de oudheid waar ze in de bibliotheek van Alexandrië de complete collectie toneelstukken van Sophocles bestuderen. Van Sophocles zijn welgeteld zeven tragedies en één saterspel overgebleven, terwijl de overlevering vermeldt dat hij 123 toneelstukken heeft geschreven. Ze brengen stukken terug naar het heden en sturen dit naar een vrouwelijke wetenschapper die één van de stukken zelfs laat opvoeren. Amusant genoeg dus voor een plekje op dit blog.

Jack McDevitt – Time travelers never die (New York : Ace Books, 2010)

#leesmarathon : twee boeken

29 Juli- 4 augustus 2013, de eerste Nederlandse leesmarathon vindt plaats en ik doe mee en lees twee boeken. Ok, eentje van 95, een toneelstuk, maar dat andere boek was wel een indrukwekkend aantal pagina’s: 820.

Diana Gabaldon begon haar tijdreisserie over Claire en Jamie in 1991. De eerste roman uit de serie ‘Outlander’ was heel interessant en smaakte naar meer. Dat kregen de fans ook. In 2009 kwam het zevende deel uit, ‘An echo in the Bone’, waarvan iedereen dacht dat het de laatste in de serie was. En dat is het boek dat ik voor de leesmarathon heb gelezen.
Twee puntjes: ‘An Echo in the Bone’ is het dikste boek dat in de eerste Nederlandse leesmarathon is gelezen. Het tweede punt, het is niet het laatste boek van de serie, dat is ‘Written in my own Heart’s Blood’ dat in september 2013 zal verschijnen.
Wat is het genre? Dat is wat moeilijk te bepalen, het American Book Center in Den Haag waar ik de meeste delen heb gekocht, had het er ook moeilijk mee, de boeken hebben een hele tijd bij Science Fiction en Fantasy gestaan, zijn vervolgens verhuisd naar fictie en nu staan ze bij de romances. Het moeilijke is natuurlijk dat al die plaatsingen wel zin hadden. Het tijdreisgegeven waardoor het bij SF&F kon staan, de vakkundig opgebouwde historische roman waardoor fictie een goede plek was. En de romance tussen Claire en Jamie is belangrijk, maar dat het daardoor bij de romances geplaatst wordt, vind ik weer wat veel. Kijk daarvoor ook naar de omvang, bij de doorsnee romance hebben hij en zij na 150 tot 200 pagina’s wel elkaar ontmoet, ruzie gehad en zijn weer bij elkaar gekomen. Diana Gabaldon schrijft al zeven delen over haar hoofdpersonen met gemiddeld ongeveer 1000 pagina’s, met twee uitschieters naar ongeveer 1400 pagina’s. Mind you, dat is de paperbackversie, ‘An Echo in the Bone’ heb ik in grote paperback, vandaar dat het boek veel minder pagina’s heeft.
Het verhaal in een notendop: Claire Randall gaat kort na de Tweede Wereldoorlog voor de tweede keer op huwelijksreis naar Inverness. Daar raakt ze tijdens een wandeling per ongeluk een steen die deel uitmaakt van een eeuwenoude magische kring van stenen en wordt teruggevoerd naar het verleden, naar het Schotland van de achttiende eeuw.
Als Sassenach, een buitenstaander en Engels bovendien, wordt ze al snel het doelwit van samenzweerders die de belangen van de verschillende clans behartigen, en zo raakt ze betrokken bij de Schotse onafhankelijkheidsstrijd. Ook wordt ze verliefd op de aantrekkelijke James Fraser. Claire wordt na veel avonturen zwanger en wel teruggevoerd naar het Schotland van de twintigste eeuw waar ze haar dochter Brianna krijgt.
In de vervolgen wordt het leven van de twee uitgebreid beschreven met als achtergrond het Schotland van de achttiende eeuw en ook Amerika waar ze in de onafhankelijkheidsstrijd worden gezogen. ‘An Echo in the Bone’ speelt in het Amerika en het Schotland van 1777 en telt diverse aparte verhaallijnen, namelijk die van Claire en Jamie en Ian Murray, de neef van Jamie. Een andere verhaallijn is die van Sir John Grey, een Engelse lord wiens leven dat van Jamie heeft gekruisd in het verleden, en diens stiefzoon William. De jonge Engelse officier is een zoon van Jamie, hij weet dat niet, Jamie wel. Ook is er de verhaallijn van Brianna, dochter van Jamie, getrouwd met Roger met hun kinderen Jemmy en Mandy in het Schotland van de 20ste eeuw.
Lezenswaardig? Ja, het verhaal wordt voor een groot deel vanuit de ik-figuur van Claire verteld, maar loopt moeiteloos over naar de gezichtspunten van Jamie, Brianna, Sir John, William, Ian, Roger en zelfs naar de zoon van Brianna, Jemmy. Het smaakt elk deel weer naar meer, maar ik verlang eerlijk gezegd wel naar een afronding van het verhaal.
Vereist het historische kennis? Ja, het is wel handig hier en daar een jaartal te weten van de geschiedenis van beide landen, maar tot in detail hoef je niet alles te weten temeer daar Diana Gabaldon hier en daar de waarheid wel wat strekt en haar eigen fantasie aan personages en gebeurtenissen toevoegt. Het is amusant en interessant. Maar ga er vooral niet aan beginnen je aan de technische en filosofische achtergrond van tijdreizen te wagen. Het gegeven van het boek stelt dat je door magie in de tijd kan terug reizen naar een bepaalde tijd en plaats in het verleden. Zoals Geordi Laforge (Star Trek Next Generation) zei tijdens zo’n discussie: ‘This is precisely why time travel gives me nosebleeds’.

Volgorde boeken
‘Outlander’
‘Dragonfly in Amber’
‘Voyager’
‘Drums of Autumn’
‘The Fiery Cross’
‘A Breath of Snow and Ashes’
‘An Echo in the Bone’