Something rotten – Jasper Fforde

Literair agente Thursday Next is in staat door tijd en fictie te reizen en is op jacht naar een invloedrijke misdadiger die uit een roman is ontsnapt.
Het boek zelf is hilarisch. Bijzonder grappig om te lezen hoe Thursday de wereld van de fictie herstelt van vreemde elementen die in boeken komen binnenvallen.
Het is wel ingewikkeld. Hamlet komt uit zijn stuk om uit te vinden hoe de mensen in de echte wereld over hem denken. Thursdays echtgenoot Landen is in 1947 door de Goliath corporation verwijderd uit de wereld, waardoor hij dus nooit heeft bestaan. Thursday heeft overigens nog wel haar zoon Friday die nu twee jaar oud is. Thursday moet bij de Goliath corporation vragen om haar man te herstellen in de tijd.
Verder is er ook nog Yorrick Kaine die premier is, maar door Thursday ervan wordt verdacht een romanfiguur te zijn. Hij heeft diverse merkwaardige wetten gemaakt en heeft ervoor gezorgd dat het hele land anti-Deens is. Hij zorgt ervoor dat er diverse moordaanslagen op Thursday worden gepleegd.
Croquet is een enorm populaire sport in deze merkwaardige wereld en Thursday wordt ongewild de manager van de Swindon Mallets die de Croquet Superhoop Final moeten winnen teneinde Armageddon te voorkomen.
Draad kwijt? Ja, dat was ik ook na ongeveer de helft van het boek. Het is wel absoluut de moeite waard om te lezen. Jasper Fforde heeft een goed leesbare stijl, en het is heel makkelijk om sympathie voor Thursday te krijgen.
De theaterconnectie is heel duidelijk in dit boek. De titel Something rotten, komt uit Hamlet ‘Something is rotten in the state of Denmark’ wordt overigens uitgesproken door Marcellus en niet door Hamlet zoals vaak wordt gezegd.

Jasper Fforde, Something rotten (London: New English Library, 2004)

Een koninkrijk voor een moord – Josephine Tey

Josephine Tey heeft vijf romans geschreven met Scotland Yard inspecteur Alan Grant. In deze roman, Een koninkrijk voor een moord (The daughter of time) is Grant in het ziekenhuis opgenomen en probeert met hulp van vele boeken en vrienden die voor hem research doen de puzzel van Koning Richard III op te lossen. Het boek speelt in de jaren vijftig van de twintigste eeuw, geen laptop met internet dus voor Alan Grant.
Richard III was slechts twee jaar koning van Engeland (1483-1485) en werd beschuldigd van de moord op zijn twee neefjes, de prinsen in de Tower. Hij overleed in 1485 bij de slag van Bosworth en werd opgevolgd door Henry Tudor, die als Henry VII de troon besteeg. Door Tudorschrijvers zoals onder andere Thomas More, werd hij omschreven als misvormd, hetgeen als bewijs werd gezien van een slecht karakter. Ook wordt hij als veel ouder voorgesteld dan hij in werkelijkheid was. In de tegenwoordige tijd wordt dit als misleiding gezien. More maakte diepe indruk op William Shakespeare die zijn Richard III op diens geschiedenis van Engeland baseerde. Hij was 32 toen hij overleed, maar wordt in films gespeeld door veel oudere acteurs. Portretten laten een oudere man zien.
Er is een duidelijke theaterconnectie. Shakespeare’s beeld van Richard III speelt een belangrijke rol in deze roman. Grants vriendin is actrice. De belangrijkste researcher voor Grant is de verloofde van een actrice.

Theater in romans – Sleep of Death

Sleep of Death is het eerste deel in de Nick Revill serie van Philip Gooden. De 16e-eeuwse acteur sluit zich aan bij de Chamberlain’s Men Company van William Shakespeare. De groep speelt in het gloednieuwe Globe Theatre. Revill moet onder andere een klein rolletje in Hamlet spelen, dat op dat moment net geschreven is.
Revill ontmoet de familie Eliot. De vader van William Eliot is vermoord, zijn moeder is vrij snel na zijn dood hertrouwd met de broer van haar overleden man. Ziedaar Hamlet in de bewoonde wereld. Nick ziet de overeenkomsten al snel.
Nick wordt door William Eliot uitgenodigd in zijn huis te komen wonen, hetgeen goed uit komt, omdat hij door een ongelukje net zijn kamer is uitgegooid. Hij moet de moord gaan onderzoeken en ontdekt tot zijn schrik dat de aanwijzingen op een gegeven moment wijzen naar Shakespeare. Gelukkig loopt het anders af, maar daarvoor mag iedereen het boek zelf gaan lezen.

Sleep of death – Philip Gooden (London: Robinson, 2000)

Meer boeken waarin theater een rol speelt? Kijk op mijn boekenpagina.

Theater in romans – Foreign Affairs

Alison Lurie heeft met Foreign Affairs de Pulitzerprijs gewonnen. Het bewijst maar weer: smaken verschillen. Na 50 pagina’s ben ik een samenvatting gaan zoeken omdat ik het nou niet bepaald boeiend vond. Een bespreking door lezers van dit boek kan je vinden op Goodreads.
Twee wetenschappers gaan voor een periode van een half jaar van Amerika naar Engeland waar ze onderzoek zullen doen. De 54-jarige Vinnie Miner is dol op Engeland en amuseert zich wel met haar onderzoek naar ‘folkrhymes’. De 29-jarige Fred Turner is net gescheiden en lijdt nog aan liefdesverdriet en vindt Engeland helemaal niets. Ze krijgen beiden een relatie: Fred met een Engelse actrice…….

Alison Lurie, Foreign Affairs. Random House, 1984.
ISBN 039454076X

Meer boeken waarin theater een rol speelt? Kijk op mijn boekenpagina.

Theater in romans – The sea the sea

The sea, the sea, door Dame Iris Murdoch, heeft de prestigieuze Booker Prize gewonnen in 1978 en wordt in diverse besprekingen een meesterwerk genoemd. Dit verhaal over een acteur kon mij helaas absoluut niet bekoren. Onderstaande bespreking is dan ook grotendeels door anderen gemaakt

Charles Arrowby, gepensioneerd acteur en regisseur denkt zijn leven, en dat van anderen, op eenzelfde manier te kunnen regisseren als hij het altijd in het theater heeft gedaan. Hij kwam voor rust en bezinning naar de zee maar het werd een periode van obsessie, manipulatie en ik-gerichtheid. Pas tegen het einde van het boek is hij in staat meer afstand te nemen en zichzelf te zien als de persoon die hij is geworden. Het boek is geschreven van uit het gezichtspunt van Arrowby. Dat werkt voor mij ook niet helemaal aangezien de man bijzonder met zichzelf is ingenomen.

Besprekingen op Wikipedia en Literary Encyclopedia.

Iris Murdoch, The sea, the sea. Penguin, 1978.

Meer boeken waarin theater een rol speelt? Kijk op mijn boekenpagina.

P.D. James – The skull beneath the skin (1982)

Cordelia Gray, een jonge privé-detective wordt ingehuurd om actrice Clarissa Lisle te beschermen tegen doodsbedreigingen. Lisle zal een opvoering doen van The duchess of Malfi op Courcy Island bij de kust van Dorset. Deze opvoering moet doorgang vinden ondanks de doodsbedreigingen waar de actrice bang voor is.

Als Cordelia op het eiland aankomt blijkt dat de andere mensen in het gezelschap allemaal hun redenen hebben om Clarissa Lisle helemaal niet aardig te vinden. Het is een egocentrische, zeer onsympathieke dame. Ondanks Cordelia’s bescherming wordt Clarissa vermoord. Later blijkt dat ze is vermoord door haar stiefzoon. Ze probeerde de zeventienjarige jongen te verleiden, deze wees haar af waarop ze hem belachelijk maakte en hij haar in woede doodde. Haar gezicht wordt vervolgens ingeslagen door de eigenaar van het kasteel waarin ze logeren en deze man helpt de stiefzoon de moord te verbergen. Later overlijdt ook de stiefzoon, tot zelfmoord aangezet door de kasteeleigenaar.

Voor een detective is het boek onbevredigend. Duidelijk wordt wie de moordenaar is en waarom de moord is gepleegd, maar de bewijzen zijn er niet en de kasteeleigenaar zal bijvoorbeeld nooit berecht worden. Het is wel een goed boek. P.D. James wordt als opvolger van Agatha Christie gezien.

De theaterconnectie is duidelijk in de egocentrische, onsympathieke actrice Clarissa Lisle die alleen maar oog heeft voor haar eigen carrière. Overigens wordt er geen flinter geacteerd in het boek. Het stuk wordt – door de dood van de hoofdrolspeelster – niet opgevoerd. Repetities worden éénmaal beschreven.

Philip Gooden – The pale companion (2002)

The Pale Companion is een ‘Shakespearean murder mystery’ met Nick Revill in de hoofdrol. Hij is acteur in een theatergroep

De groep gaat voor hun beschermheer Lord Elcombe Midsummer Night’s Dream van William Shakespeare opvoeren. De oudste zoon van Lord Elcombe gaat trouwen met de dochter van een rijke koopman. Adel ontmoet geld. Het huwelijk gaat niet door omdat Lord Elcombe wordt vermoord en zijn oudste zoon is de eerste verdachte. Nick is de eerste die het niet vertrouwt en samen met Adam Fielding, een bekende van de familie en een gerechtsdienaar, lost hij de misdaad op die natuurlijk heel wat meer omvat dan een simpele moord. Want voor het boek uit is, zijn er nog wat moorden gepleegd.

Als thriller te verwaarlozen, het is iets te veel een imitatie van Hercule Poirot met zijn trouwe hulpje, maar wel leuk voor het theaterleven zoals dat in de zeventiende eeuw in Engeland is. Theatergroepen hebben beschermheren waarvoor ze ook moeten werken. De vrouwenrollen worden gespeeld door mannen. De acteurs moeten diverse rollen kennen. De stukken worden ook in de buitenlucht gespeeld.
Leuk om te lezen.
Philip Gooden heeft meer thrillers geschreven met Nick Revill in de hoofdrol.

Edward Marston en Philip Gooden

Beiden serieschrijvers en toevallig nog van het zelfde genre ook.

Edward Marston

Edward Marston schrijft de Nicholas Bracewell series: Nicholas Bracewell is de hoofdpersoon van detectives, geplaatst in de tijd van Elizabeth. Hij is stagemanager van de Westfield’s Men, een theatergezelschap. De volgende titels kunnen ook op de lijst:
The Queen’s Head; The Merry Devils; The Trip to Jerusalem; The Nine Giants; The Mad Courtesan; The Silent Woman; The Roaring Boy; The Laughing Hangman; The Fair Maid of Bohemia; The Wanton Angel; The Devil’s Apprentice; The Bawdy Basket; The Vagabond Clown; The Counterfeit Crank; The Malevolent Comedy; The Princess of Denmark.

Philip Gooden

Philip Gooden schrijft de ‘Shakespearean murder mysteries’ met in de hoofdrol Nick Revill, acteur in een rondreizende groep. Ik ben nu bezig in The pale companion, maar de volgende titels kunnen er ook bij:
That Sleep of Death (2000); Death of Kings (2001); The Pale Companion (2002); Alms for Oblivion (2003); Mask of Night (2004); An Honourable Murder (2005); The Salisbury Manuscript (2008).

Edward Marston – The amoureus nightingale (2001)

Actrice en zangeres Harriet Gow wordt benijdt door elke vrouw uit het Engeland van de zeventiende eeuw, zij is de favoriet van koning Charles II. En juist zij wordt ontvoerd. Ook architect en amateurspeurder Christopher Redmayne is onder de indruk van de dame in kwestie. Hij wordt door de koning opgeroepen om haar op te sporen. In deze historische detective had het slachtoffer net zo goed een ander beroep kunnen hebben. Het ontvoerings- en vervolgens moordverhaal speelt de hoofdrol. Evengoed geeft het korte verslag over Harriet’s optreden een mooi beeld van het toneel in de zeventiende eeuw. Ook in deze tijd komen hysterische fans voor die de actrice in kwestie achtervolgen. Jaloerse collega’s zijn ook aanwezig.

Edward Marston
is tevens de schrijver van de ‘Nicholas Bracewell’ mysteries. De hoofdpersoon van deze serie is stagemanager voor Westfield’s Men, één van de belangrijkste theatergroepen uit de tijd van Elizabeth. Dat zijn nog eens zestien titels voor de lijst.

Barry Unsworth – Zinnespel (1996)

Zinnespel is de vertaling van Morality Play, een roman die in 1995 een nominatie voor de bekende literaire Booker Prize heeft gekregen.
Het boek was irritant in het begin omdat ik moest wennen aan het hoge gehalte van voorkennis van de vertellende persoon. Deze man, Nicholas Barber vertelt het verhaal als een gebeurtenis uit zijn eigen leven. Later leest het verhaal als een spannende trein. Het laat zien hoe met de mens werd omgegaan in de veertiende eeuw.

Het verhaal

Engeland in de veertiende eeuw. Nicholas Barber verruilt het priesterschap voor het toneelspelerschap. Hij komt bij een gezelschap terecht na de dood van één van de spelers. Ze komen in een stadje terecht waar net een jongen is vermoord en een meisje is veroordeeld voor de moord op deze jongen. Zij zit gevangen en staat op het punt opgehangen te worden.
De groep besluit – om aan geld te komen – de moord op de jongen na te spelen en te raden naar de gebeurtenissen achter de moord. Daarmee raken ze zelf in de moeilijkheden als ze dichter bij de oplossing komen dan de heer van het land lief is.

Het toneelleven

Het boek geeft een goed beeld van het toneelleven dat volop in verandering is. De leider van de groep vertelt het zelf. Hij zegt dat hij met zijn kleine groepje van zes in totaal niet op kan tegen de grotere gezelschappen.
Wat was toen in de mode? De ‘morality plays’. Dat evolueerde richting stukken over echte personen in plaats van over personen uit de Bijbel.
Ook interessant: de uitleg van de gebaren die de toneelspelers tegen elkaar maken om duidelijk te maken wat ze gaan doen. Het feit dat een toneelstuk on the spot gemaakt kan worden en ook kan wijzigen naarmate ze bezig zijn. Vrouwenrollen worden door mannen gespeeld. De enige vrouw in de groep wordt alleen getolereerd omdat ze dingen kan doen die de rest niet wil doen. Voor haar is de maat vol als de groep wordt opgepakt door de soldaten van de heer. De soldaten zeggen over haar dat het niet nodig is om haar op te pakken.
Overigens kan dit ook nog in de rubriek theater en films. Het boek is in 2003 verfilmd als The reckoning onder regie van Paul Guigan, met onder andere Paul Bethany in de rol van Nicholas.