Categorie archieven: Boeken

Oorlog en vrede van Leo Tolstoj, deel 2 #wijlezenoorlogenvrede

Geplaatst op door
Beantwoorden

Dit tweede deel van Oorlog en vrede heeft wat meer tijd gekost omdat ik eigenlijk teveel ernaast aan het doen was. De deadline, 29 december heb ik niet gehaald en ruim overschreden. Dit tweede deel wordt nu gepubliceerd op de deadline van het derde deel. Shame on me, want ik heb zelf die data vastgesteld.

Het verhaal

Het eerste wat opvalt is dat dit tweede deel heel wat meer tijd beslaat dan het eerste. Dat eerste deel besloeg zes maanden, dit tweede deel begint in 1806 en eindigt in 1811. Het is het deel van de mensen, de families. Ik hoorde al van Sue dat het derde deel voornamelijk over de oorlog gaat. Er gebeurt veel, zeker bij de families. De familie Bolkonski denkt dat Andrej gesneuveld is. Pierre is somber vanwege de vermeende verhouding van zijn vrouw met Dolochov. Andrej keert terug bij zijn familie net op tijd om de bevalling van zijn vrouw mee te maken. Zij overleeft de geboorte van hun zoon niet. Ik wil in de rest van dit verhaal nog wat mensen uitlichten. Let op, als je het boek nog niet gelezen hebt: er volgen spoilers.

Natasja Rostov

Natasja is lief, schattig en naïef, anders kan je het niet omschrijven. Ze begint in dit deel als een meisje dat danseres wil worden en nooit wil trouwen. Na wat kalverliefdes verlooft dit zestienjarige gravinnetje zich met vorst Andrej die op dat moment bijna twee keer haar leeftijd is. Het lijkt allemaal goed te gaan, behalve met de vader van Andrej die woedend is over de verloving en vindt dat de bruiloft een jaar uitgesteld moet worden. De familie vertrekt aan het einde van dat jaar naar Moskou ter voorbereiding van het huwelijk en daar gebeurt het. Ze wordt opgemerkt door Anatole Koeragin en wordt tot zijn nieuwste speeltje verheven. Hij brengt het arme kind het hoofd op hol, en ze raakt volslagen in verwarring en denkt dat ze van hem houdt. Het komt tot een chaotisch hoogtepunt als Anatole het plan opvat haar te schaken en haar te trouwen, hetgeen helemaal niet kan omdat hij in het geheim al is getrouwd. Zij gelooft hem volledig en gaat ervoor. In een brief aan Marja, de zus van Andrej zegt ze de verloving met Andrej eenzijdig op. De hele schaakpoging wordt verijdeld en ze staat alleen, in schande. Anatole kan gewoon weglopen en ondervindt totaal geen gevolgen van zijn volstrekt gedachteloos handelen.

De jonge mannen: Anatole

Anatole Koeragin is gedachteloos, rijk, verwend en totaal gewend alles te doen waar hij zin in heeft. “Hij gaf alleen om vrolijkheid en vrouwen, en aangezien hij die voorkeuren niet oneervol vond, en hij niet in staat was te bedenken hoe de bevrediging van deze voorkeuren op anderen overkwam, hield hij zichzelf in alle eerlijkheid voor een onberispelijk mens, had hij een oprechte afkeer van schurken en slechte mensen en ging hij met een gerust geweten en met opgeheven hoofd door het leven.” (p. 729)
Op de één of andere manier is hij in een huwelijk met de dochter van een Poolse landeigenaar verzeild geraakt. Dat huwelijk is geheim maar bekend bij Dolochov die met hem mee feest, maar ook bij Pierre. En Pierre is woedend over wat Anatole Natasja heeft aangedaan en zorgt ervoor dat Anatole uit Moskou verdwijnt.

Pierre

Pierre gaat wat verdwaasd door het leven, is steenrijk en weet niet goed wat er mee te doen. Zijn huwelijk is slecht. Vanwege de vermeende verhouding van Dolochov met zijn vrouw Hélène gaat hij een duel aan dat hij met meer geluk dan wijsheid wint. Hij ontmoet een vrijmetselaar en stort zich op de vrijmetselarij. Hij probeert goed te doen voor zijn mensen, maar slaagt daar niet in. Achter zijn rug om wordt hij bedot. Maar “iets zeggen wat een ander onaangenaam vond, iets anders zeggen dan wat iemand verwachtte, wie hij ook was” (p. 463) dat was voor hem het allerzwaarste.

Dolochov

Dolochov is van eenvoudige komaf. Het is een meeloper die profiteert van zijn rijke vrienden. Hij wordt verliefd op Sonja, het nichtje van Natasja, maar die liefde wordt niet beantwoord. Het is een manipulator. Uit wraak gaat hij kaarten met Nikolaj Rostov en maakt hem 43.000 roebel afhandig met kaarten en vals spelen.

Nikolaj Rostov

Nikolaj is kapot van het verlies van het geld en bekent het aan zijn ouders. Het is een aardig bedrag voor een jonge officier die 10.000 roebel per jaar verdient (p. 509). Hij wil het terug betalen aan zijn ouders, maar echt serieus is hij daar niet mee. Ook wil hij meehelpen met de zaken van de familie want ze zijn in geldnood. Hij geeft het al snel op, maar krijgt ook geen goed voorbeeld van zijn totaal niet zakelijke vader. Een huwelijk met een rijke erfgename gaat niet door, hij is verliefd op Sonja en wil met haar trouwen.

De eindindruk

Dit deel laat verwende jonge mannen zien die doen waar ze zin in hebben. Daar kan een lezer zich over verbazen, maar teveel geld doet dat met mensen. En het draait om geld in de Russische adel. Aan de ene kant heb je steenrijke families die alles kunnen doen, aan de andere kant heb je verarmde families zoals de Rostovs die nog steeds alles doen waar ze zin in hebben. En het blijft interessant. Wat ik dan minder interessant vond waren de verhandelingen over de vrijmetselarij, maar dat is ook iets waar ik nooit veel van begrepen heb. Enige historische kennis over de oorlog is wel nuttig.

Het eerste deel van mijn bespreking van Oorlog en Vrede vind je hier.

Hans Boland en de kunst van het vertalen

Geplaatst op door
2

In het afgelopen jaar heb ik Anna Karenina gelezen met een aantal andere mensen. Ik ben toen begonnen met de vertaling van Wils Huisman uit 1965, heb ook een Engelse vertaling van Richard Pevear en Larissa Volokhonsky gelezen en ben tenslotte overgestapt naar de vertaling van Hans Boland. En Hans Boland heeft over deze vertaling weer een boek geschreven.

Het vak van vertalen

Ik heb in mijn kennissenkring een vertaler zitten en weet dat het een vak is. Want vertalen heeft niet alleen te maken met woorden overzetten uit een andere taal, maar ook met interpretatie. Kan je met een vertaling uit bijvoorbeeld Engels zelf nog wel denken dat je het beter kan verzinnen, met een vertaling uit het Russisch heb ik echt wel die vertaling nodig. Ruim dertig jaar geleden heb ik tijdens mijn studie een jaar Russisch gehad. Ik ben nu nog in staat die vreemde letters te lezen, maar daar blijft het wel bij.

Waar gaat dit boek over?

Dit boek gaat over vertalen en ook over keuzes die je maakt terwijl je bezig bent met vertalen. En het gaat ook over Tolstoj, zijn boek Anna Karenina en de Russische samenleving van de negentiende eeuw. Dit werk maakt het allemaal veel duidelijker. Ik heb Anna behoorlijk aandachtig gelezen omdat ik ook bezig was met bloggen erover, maar ik heb toch dingen gemist als ik dit werkje lees. Wat me bijvoorbeeld nu hielp was de vergelijking tussen de karakters (pp. 44-49). Anna en Karenin: “Hoewel ze met elkaar getrouwd zijn en hun huwelijk alleszins leefbaar is, bruist Anna van leven en is Karenin niet meer dan een robot.” (p. 45) Anna en Dolly: “De vrouw als minnares tegenover de vrouw als moeder. Anna sprankelt en schittert. Dolly heeft iets muizigs en klaagt en tobt eeuwig.” (p. 46) Wat Boland over de plot vertelt, bewijst voor mij dat er erg veel pagina’s geschreven zijn over niets. “De verhaalstof van de roman is de facto gebaseerd op de geschiedenis van één ongelukkige en één gelukkige liefde, beschrijvingen van het plattelands- en van het stadsleven, uiteenzettingen en discussies over maatschappelijke en filosofische thema’s – het agrarische vraagstuk, het feminisme, de dood, de kunst – en een zee van socializing.” (p.50) En dat zijn overigens ook thema’s die ik terug zie keren bij Oorlog en Vrede.

hans boland

Boland en zijn vertaling

Wat Boland zegt “De woorden van een literaire tekst zijn veel meer dan woorden alleen.” (p. 16) Zijn standpunt voor de vertaling van Anna Karenina gaat over vrij vertalen. Hij wil zijn eigen taal in volledige vrijheid los laten op het origineel. En dan die tekst zo kneden tot origineel en vertaling elkaar zo volledig mogelijk dekken. Hij is van mening dat een goed boek in een slechte vertaling een slecht boek wordt. Daarom is deze roman die als de beste van de negentiende eeuw wordt beschouwd in Nederland nooit zo’n daverend succes geworden. Daarvoor zijn volgens Boland de vertalingen te houterig. De stijl moet overtuigend zijn. “Wat de schrijver heeft te zeggen blijft onverstaanbaar zolang er iets wringt tussen taal en betekenis.” (p. 76) En wat eigenlijk wel grappig was om te lezen: het hoofdstuk over Slabberdewaski, en daarmee wordt Tolstoj bedoeld. Want hij was als redacteur van zijn eigen boek een sloddervos. Personen die twee keer opduiken en twee verschillende namen hebben, mensen die ineens van beroep veranderen, fouten in tijden, en ga zo maar door. Al met al is het een heel interessant boek om te lezen als je voor lief neemt dat Boland het af en toe wel heel goed weet. Zeker na het lezen van Anna Karenina in de vertaling van Boland. Of zoals ik gedaan heb, Huisman, Pevear/Volokhonsky, Boland, want daardoor heb ik de nodige vergelijkingen kunnen maken in de versies.

Hij kan me de bout hachelen met zijn vorstendommetje: over Anna Karenina en de kunst van het vertalen / Hans Boland. – Amsterdam: Pegasus, 2017. – 127 p.
ISBN 978-90-6143-430-6

The Librarian van Larry Beinhart

Geplaatst op door
Beantwoorden

Ik ben aan The Librarian van Larry Beinhart begonnen in het kader van de maand van het vergeten boek. Lees een boek uit je eigen boekenkast dat ooit met veel enthousiasme daar in is beland en nu dus eruit komt. Met dit boek moet ik echt goed nadenken hoe dat in mijn kast is beland, maar dat ligt denk ik aan het beroep van hoofdpersoon David Goldberg die bibliothecaris is bij een universiteit.

Het verhaal

Universiteitsbibliothecaris David Goldberg gaat werken voor miljonair Alan Carston Stowe. De bedoeling is dat David het archief van Stowe gaat bewerken voor het nageslacht. Onbedoeld raakt David in de problemen doordat rechtse politici ongerust zijn over wat David zou kunnen vinden. Stowe financiert veel van hun activiteiten. Ze zijn bang dat hun vuile trucjes om ervoor te zorgen dat de Republikeinse president Augustus Winthrop Scott voor een tweede termijn wordt herkozen, naar boven komen. Scott, zoon uit een rijk Republikeins gezin heeft alles in zijn leven in zijn schoot geworpen gekregen. Hij is uit Vietnam weg gebleven door zich aan te melden voor de National Guard in tegenstelling tot zijn democratische tegenstander Anne Lynn Murphy die als verpleegkundige in Vietnam is geweest. Goldberg rolt hier per ongeluk in, weet iets, maar eigenlijk ook niets, gaat eigenlijk pas onderzoeken als hij wordt achtervolgd door de boeven en komt dan dingen te weten. En daarbij speelt de bibliotheek van Stowe een grote rol: “He [Hoagland] suddenly understood, that’s what this business about the library and a librarian was for. Who would care about the Stowe Library or even the Collected Papers of Alan Carston Stowe unless he was the Man Who Stole the Presidency? Otherwise he was nothing, just another man who’d made lots and lots of money, not even the most money, in a time when lots of men had made lots and lots of money. For all the people who sucked up to him on a daily basis, there was hardly anybody who’d remember hij a year after he died.” (p. 185) Uiteindelijk draait het rommelen met de verkiezingen allemaal om de staat Idaho, de staat waar Murphy vandaan komt. Een kleine staat met weinig stemgerechtigden waar de opkomst onwaarschijnlijk hoog is en waar de meerderheid voor Murphy stemt. Waarop het toch gunstig wordt voor Murphy, denkt de onschuldige lezer met nog zo’n honderd pagina’s te gaan.

Mijn leeservaring

Kort gezegd: het grappigste boek dat ik dit jaar heb gelezen. Het gebeurde me regelmatig dat ik in lachen uitbarstte over iets dat in het boek werd beschreven. Maar eigenlijk is het ook het meest droevige boek dat ik heb gelezen. Al in de eerste paar hoofdstukken kreeg ik de indruk dat ik dit boek op dit moment live beleef. De overeenkomsten tussen dit boek en de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 zijn wel heel groot. Ook hier een wat twijfelachtige Republikeinse kandidaat met het verschil dat Scott voor zijn tweede termijn bezig is. Zijn tegenstander is een vrouw, Anne Lynn Murphy is een voormalig verpleegster en voormalig arts die het tegen Scott opneemt. En dan ben ik ook bang dat, hoewel hier en daar overdreven, de niets ontziende moeite om de macht te veroveren redelijk waar wordt beschreven. Beinhart is goed in het beschrijven van personages met al hun merkwaardige karaktereigenschappen. Uiteindelijk is het een verhaal over helden, maar het kan ook over cynisme gaan, of over de heel kleine reden in een ver verleden waarom iemand iets zou doen. Het is een veel omvattend boek, met veel personages die ogenschijnlijk weinig met het verhaal te maken hebben, maar dat valt dan weer tegen. En waarom de ik-vorm in het boek? Het boek moet een schrijver hebben en David Goldberg geeft de reden waarom hij het boek ‘geschreven’ heeft: “And for myself. This time, this time, I was not just the keeper of the flame.” (p. 432)

Larry Beinhart

Larry Beinhart is het meest bekend als de schrijver van American Hero dat verfilmd is als Wag the Dog.

The Librarian / Larry Beinhart. – New York : Nation Books, 2004. – 432 p.
ISBN 1-56025-636-2

Oorlog en vrede van Leo Tolstoj, deel 1 #wijlezenoorlogenvrede

Geplaatst op door
7

Na het lezen van Anna Karenina ben ik begonnen aan een tweede megadik meesterwerk van Leo Tolstoj, namelijk Oorlog en vrede. Onder de tag #wijlezenoorlogenvrede ga ik hierover bloggen in vier delen. Ik ben nu bezig met de Nederlandse editie in de vertaling van Yolanda Bloemen en Marja Wiebes, maar lees ook af en toe in de Engelse editie in de vertaling van Richard Pevear en Larissa Volokhonsky. Die heb ik namelijk op mijn ereader staan en dat is in de trein wat makkelijker lezen dan die dikke pil. Ik ga de inhoud niet navertellen, maar ga het meer hebben over wat me opvalt.

Deel 1: de soiree

Dit eerste deel beslaat de periode juli tot december 1805. Vraagt u zich af waarom dit boek 1626 pagina’s beslaat? Nou, er gebeurt nogal veel. Veel familie’s zijn betrokken in dit epos en op de achtergrond speelt ook nog de oorlog tegen Frankrijk en Napoleon mee. Dit deel start met een soiree bij Anna Pavlovna Scherer, hofdame en vertrouwelinge van de tsarina. En op haar soiree komen veel van de hoofdpersonen, waaronder vorst Vasili Koeragin. Ook Pierre, de buitenechtelijke zoon van graaf Bezoechov komt op bezoek. Hij is in het buitenland opgevoed en is terug in Rusland omdat zijn vader op sterven ligt. We komen nog meer mensen tegen, waaronder vorst Hyppolyte, zoon van graaf Vasili. Ook vorst Andrej Bolkonski maakt zijn opwachting met zijn vrouw die in blijde verwachting is. De soiree is als een feestje bij je thuis, er wordt gepraat, er wordt gelachen, er wordt geroddeld en gearrangeerd. Want Anna probeert een huwelijk te arrangeren. Pierre valt op door zijn onhandigheid en minder diplomatieke woorden. Het is een ideale opening, zo’n soiree. Je maakt kennis met veel personages, die een belangrijke rol gaan spelen, je hoort wat van de roddels en vanuit deze situatie ontwikkelt het verhaal zich verder.

De korte inhoud

Het boek heeft een wisselend karakter, want aan de ene kant heb je familieverwikkelingen, verwende jongelingen, namelijk de broers Anatole en Hyppolite Koeragin, en slechte huwelijken. Want vorst Andrej en zijn vrouw zijn niet gelukkig. Het is me niet duidelijk hoe dit komt, door een gearrangeerd huwelijk wellicht? Daarnaast heb je het ook over jonge mensen, bijvoorbeeld Natasja Rostov, dertien jaar oud die wel wil wachten op Boris, de zoon van vorstin Anna Michajlovna Droebetskoj. Die familie is verarmd en Anna vecht voor wat geld en een goede militaire positie voor haar zoon. Aan de andere kant heb je de oorlog tegen Frankrijk, ruime discussies over Napoleon waar niet iedereen het over eens is. En in die oorlog worden blunders gemaakt, zoals met die generaal die zijn complete leger kwijtraakt in een veldslag.

Pierre

Pierre is naar Rusland gehaald omdat zijn vader op sterven ligt en geen erfgenaam heeft. Aan de nichten die onuitputtelijk voor hem zorgen wordt voorbij gegaan in deze erfeniskwestie. De graaf heeft een verzoek aan de tsaar gedaan deze bastaardzoon te erkennen. Dat gebeurt en vervolgens wordt alles aan hem nagelaten. Aan de sterfscène die twee hoofdstukjes beslaat (pp. 101-110) wordt veel aandacht besteed. En twee mensen spelen hier een grote rol. Vorstin Anna heeft zich hier tussen gewerkt omdat zij een kans ziet voor haar zoon. Vorst Vasili is hier ook aanwezig en pas later wordt echt duidelijk waarom hij hier is. Want de rijke Pierre, graaf Bezoechov is een uitstekende huwelijkskandidaat voor zijn dochter Hélène.
Vorst Vasili neemt hem onder zijn hoede. Aangezien Pierre bij de Koeragins logeert is het vrij makkelijk hem bloot te stellen aan Hélène. Pierre wil niet, want hij vindt haar dom, maar er is geen redden aan. Hij is er bang voor. Voordat Pierre kan ontkomen, verwelkomt vorst Vasili hem op de verjaardag van Hélène als haar echtgenoot. Want wat doet de vorst als de twee alleen maar praten: “Het gezicht van de vorst stond zo ongewoon plechtig dat Pierre bij het zien ervan geschrokken opstond. Goddank! zei hij. Mijn vrouw heeft me alles verteld. Hij sloeg zijn ene arm om Pierre heen en zijn andere om zijn dochter. Mijn lieve Heleentje. Ik ben heel, heel erg blij. Zijn stem begon te trillen. Ik was erg op je vader gesteld… en zij zal een goede vrouw voor je zijn… God zegene jullie!.. Hij omhelsde zijn dochter, daarna Pierre, en kuste hem met zijn oudemannenmond. Zijn wangen waren nat van de tranen.” (p. 275) Anderhalve maand later is het stel getrouwd. Ik heb het stuk met een brede grijns zitten lezen.

De oorlog

Verbeeld je niets. Heldhaftige daden? Niet echt. De officieren willen wel, die zijn verrukt als het op vechten aankomt. Dit verhaal over de oorlog gaat over de echte beelden, de domme dingen die gebeuren. Soldaten die in paniek raken en bij bosjes omkomen. Bij de start van het tweede hoofdstuk bevindt het Russische leger zich in Oostenrijk. Vorst Andrej is adjudant van generaal Koetoezov en is daar ook. Het leven van soldaten dat blijkbaar bestaat uit veelvuldig dronken worden en oppoetsen als er moet worden gevochten, wordt beschreven. “Zo hoort het, er gaat gevochten worden! Ik heb me geschoren, mijn tanden gepoetst en parfum gebruikt.” (p. 181) En er is onderscheid, zoals Boris duidelijk wordt die ook hier in Oostenrijk is. “Op dat moment werd Boris iets duidelijk wat hij al eerder vermoedde, namelijk dat er in het leger, afgezien van de ondergeschiktheid en discipline, vastgelegd in het reglement en aan hem en alle anderen in zijn regiment bekend, een andere, veel wezenlijker subordinatie bestond, een die de ingeregen generaal met het purperrode gezicht dwong beleefd te blijven wachten, terwijl de kapitein, vorst Andrej, er meer aardigheid in had een praatje te maken met vaandrig Droebetskoj.” (p. 319) Tolstoj bewijst ook met cliffhangers te kunnen werken, want het eerste deel eindigt met het onduidelijke lot van vorst Andrej, die gewond raakt. Napoleon zelf ontdekt dat hij nog leeft en stuurt hem naar een verbandplaats.

Wat valt op na het lezen van het eerste deel?

Ik hoorde het al op Twitter toen ik het plan had opgevat om dit boek te gaan lezen. Vooral doen, want het is een mooi boek. Mensen die me vertelden dat dit hun lievelingsboek was, uitstekend geschikt om in de winter te gaan lezen. Nu ben ik door het eerste deel heen, dat qua pagina’s al genoeg telt om zelf een flinke roman te vormen. En ik moet zeggen, mede-lezers, jullie hebben gelijk. Het is tijdloos, deze combinatie van familie-aangelegenheden, verwende pubers, gearrangeerde huwelijken en dappere jongemannen die een zinloze oorlog inlopen om held te spelen. Deze 21ste eeuwer verheugt zich op de komende delen van deze negentiende-eeuwse roman.

Oorlog en vrede / Leo Tolstoj; vert. van Yolanda Bloemen en Marja Wiebes. – 6e dr. – Amsterdam: Van Oorschot, 2016. 1626 p.
ISBN 9789028241510

Anna Boom van Judith Koelemeijer #wijlezenannaboom

Geplaatst op door
8

Een nieuwe leesactie en ditmaal met Anna Boom van Judith Koelemeijer. Van #wijlezenanna door naar #wijlezenannaboom. Een aantal andere boekenbloggers hebben dit boek ook gelezen en hebben erover geblogd, zie Antoinette, Jannie, Karin, Lalagè, Sue en Sandra.

Anna Boom

In de zomer van 1942 stapt de tweeëntwintigjarige Anna Boom op de trein naar Boedapest. Ze wil weg, naar Géza, de veel oudere Hongaarse man op wie ze verliefd is. Tot dan toe leefde Anna met haar moeder in buitenlandse pensions, in een geïsoleerde wereld. Nu breekt ze eruit, ook al is het oorlog en is haar Hongaar al jaren getrouwd. De reis markeert het begin van een uitzonderlijk leven. In Boedapest komt Anna via een vriendin in aanraking met de Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg en helpt hem met zijn activiteiten. Na de oorlog besluit Anna alles te vergeten. Ze reist een Franse ambassadeur achterna naar Praag, vertrekt met de boot naar Bombay om met een Zwitserse ingenieur te trouwen en komt op haar achtenveertigste uiteindelijk thuis bij een Hollandse KLM-baas in Estoril. Judith Koelemeijer reconstrueerde het levensverhaal van Anna Boom aan de hand van interviews, brieven, foto’s en historisch onderzoek.

De inhoud

Anna BoomOp 24 juni 1920 wordt Anna Boom geboren, haar moeder is dan 42. Haar ziekelijke vader overlijdt in november 1920. Anna en haar moeder leven in pensions en hotels in het buitenland. Het levensonderhoud wordt betaald van de erfenis. In 1941 verhuizen ze vanuit Boedapest naar Nederland, vanwege de Devisensperre. In 1942 gaat ze terug naar Boedapest, ze wil naar Géza, haar Hongaarse liefde. Haar moeder doet ook pogingen naar Hongarije te komen, maar dat mislukt. Hongarije heeft een grote Joodse gemeenschap die pas laat vervolgd wordt. Hongarije wordt pas in maart 1944 bezet door de Duitsers. Anna lijkt de oorlog niet bewust te beleven. Ze gaat werken voor Raoul Wallenberg en helpt joden met beschermingspassen en voedsel. Ze wordt gearresteerd en weet door brutaliteit haar leven te redden. “Wanneer Anna, toen ze al veel ouder was, terugdacht aan de laatste, chaotische oorlogsmaanden in Boedapest, leek het alsof er een acute mist opkwam in haar hoofd. Er doemden alleen flarden van verhalen op, zelden kreeg ze haar herinneringen scherp. Ze had na de oorlog een ‘rolgordijn’ neergelaten – alsof het mogelijk was met één enkel armgebaar alle herinneringen voorgoed in een donkere kamer weg te stoppen.” (p.84)

De mannen in haar leven

Tijdens de oorlog heeft ze een relatie met Géza, maar dat verwatert nadat ze zwanger wordt en een abortus ondergaat. Ook heeft ze iets met Otto Gratz, een aan opium verslaafde arts. In 1946, nog steeds in Boedapest, ontmoet ze Robert Faure, een Franse diplomaat. “Ze viel op zijn positie, zijn macht, zijn kennis; naast hem leek het of ze er zelf ineens ook meer toe deed.” (p. 129) Met zijn auto reist ze heel Europa door. “Toch was het vreemd. Hoewel ze steeds het avontuur zocht, had ze vaak het gevoel dat ze innerlijk niets meemaakte. Het was allemaal leuk en gezellig wat ze deed. Maar het drong niet echt tot haar door; het raakte haar niet.” (p. 147) In 1951 gaat ze skiën en tijdens die skitrip ontmoet ze Harry Keller, een Zwitserse ingenieur. Er waren al trouwplannen maar ze verbreekt de verloving met Faure. Ze vlucht in een huwelijk met Harry, of ze die werkelijk lief heeft weet ze niet. Ze woont met hem in een Zwitserse kolonie in Perambur, in India. Het is ronduit saai voor haar. In het voorjaar van 1957 gaan ze terug naar Europa en Anna ontmoet Jan van Oldenborgh, hij werkt bij de KLM. Ze krijgen een verhouding. Pas in 1967 heeft ze de moed Harry te verlaten. In 1968 trouwt ze met Jan. Ze gaan in Portugal wonen. Jan overlijdt in 1999, Anna is in 2017 overleden. Ik ben hier niet echt tevreden over het verhaal. Het is wat vaag allemaal. Er komt niet echt uit waarom ze met Faure wil trouwen en vervolgens vlucht in een huwelijk met Harry. En ze is gelukkig met Jan, maar waarom? Geen idee.

Haar verhaal

Ze vertelt Jan van haar oorlogsavonturen, ze heeft brieven en getuigenissen van mensen die ze heeft geholpen. Zelf is ze het eigenlijk grotendeels vergeten. En hij hoort de verklaring voor een terugkerende droom van haar, waarin ze om een revolver gilt. Ze blijkt een Russische soldaat te hebben gedood, die een meisje verkrachtte. Begin jaren negentig komt ze in het nieuws met haar verhaal, onder andere in een talkshow met Karel van de Graaf. In 1995 wordt ze geëerd voor haar werk tijdens de oorlog. In 1999 overlijdt Jan. Ze reist veel, en ontmoet de dochter van Géza die ze ook vertelt dat zij een verhouding had met haar vader. Het boek is in 2008 gepubliceerd.

Leeservaring

Ik had veel van dit boek verwacht gezien het levensverhaal van deze dame, want dat leek me echt wel de moeite waard. Haar verhaal tijdens de oorlog is zeker interessant om te lezen. Ze heeft zeker wel wat meegemaakt, maar haar leven na de oorlog is naar mijn idee niet echt interessant. Ook krijg ik niet echt een beeld van de vrouw Anna, ze blijft abstract. Het raakt me niet, het komt niet bij me binnen. De vrouw Anna blijft ver me van me af staan en komt niet dichterbij. Wellicht was een andere opzet beter geweest, want nu lees je het als een roman, in plaats van een biografie. De schrijfstijl van Judith Koelemeijer helpt voor mij ook niet echt. Het viel dus eigenlijk een beetje tegen en kreeg van mij drie sterren op Goodreads.

Over Judith Koelemeijer

Judith Koelemeijer debuteerde in 2001 met Het zwijgen van Maria Zachea, waarmee ze haar naam als schrijver van literaire non-fictie vestigde. In 2008 verscheen Anna Boom, dat boek is ook in het Duits vertaald.

Anna Boom / Judith Koelemeijer. – Amsterdam: Uitgeverij Atlas, 2008.
ISBN 978-90-5807-321-1

Ik lees Oorlog en vrede, jij ook?

Geplaatst op door
3

Na het lezen van Anna Karenina, was ik eigenlijk toch wel benieuwd naar het andere meesterwerk van Leo Tolstoj, namelijk Oorlog en Vrede. En ik was ook benieuwd of andere mensen nog zo’n Russische klassieker zouden willen lezen en dacht dus aan een leesactie.

De inhoud

oorlog en vredeHet verhaal draait om de adellijke families Bezoechov, Bolkonski en Rostov en beschrijft het leven van deze families tegen de achtergrond van de oorlogen tegen Frankrijk, eerst onder aanvoering van tsaar Alexander I, later onder aanvoering van maarschalk Michail Koetoezov en zijn generaals Michail Barclay de Tolly en Pjotr Bagration. Het gaat hier om oorlogen die in 1805 en 1812 zijn gevoerd. Het verhaal wisselt beschrijvingen van het leven bij de adellijke families thuis af met uitvoerige beschrijvingen van de veldslagen. De hoofdpersonen zijn graaf Andrej Bolkonski, een officier in het Russische leger. Pierre Bezoechov is een feestbeest en de bastaardzoon van een schatrijke graaf. Natasja Rostova is een jong meisje uit een verarmde familie. Zij verlooft zich met Bolkonski maar wordt verleid door Anatole Koeragin en beëindigt de verloving met Andrej.

Mijn versie

Ik heb nu een Nederlandse vertaling in huis die ik van de bibliotheek heb geleend, een vertaling van Yolanda Bloemen en Marja Wiebes die door Van Oorschot is uitgegeven in de Russische bibliotheek in 2006. Ondertussen heb ik ook de Engelse editie in de vertaling van Richard Pevear en Larissa Volokhonsky. Voor wie denkt, goh, die namen zijn bekend, dat klopt, want ze hebben ook Anna Karenina vertaald.

Leesschema

Het boek is verdeeld in vier delen en heeft twee epilogen. Bij Anna hielden we een schema aan van ongeveer 150 pagina’s per tien dagen. Oorlog en vrede is verdeeld in vier delen die elk rond de 400 pagina’s tellen, behalve het vierde deel, maar samen met de twee epilogen is dat ook ongeveer 400 pagina’s. Ik ben van plan erover te bloggen. Het lijkt me het handigste als er geblogd wordt per deel, maar dan is het ook handig om mensen wat meer tijd te geven. Ook gaf iemand aan wel mee te willen doen, maar niet meteen tijd te hebben. Daarom heb ik het volgende schema bedacht:
15 december: deel 1
29 december: deel 2
12 januari: deel 3
26 januari: deel 4 en epilogen
Voor mij werkt dit, Anna heb ik ook tussendoor gelezen. Als het te optimistisch is kunnen we het aanpassen. Maar de interactie over zo’n boek lijkt me heel leuk, en natuurlijk de onderlinge aanmoedigingen. Een hashtag is makkelijk, namelijk #wijlezenoorlogenvrede. Ik lees Oorlog en vrede, wie doet er mee?

Anna Karenina deel 7 en 8 #wijlezenanna

Geplaatst op door
1

De laatste etappe van de leesactie #wijlezenanna. Deel 7 en 8 zijn vrij kort en komen daarom in één bespreking.

Deel 7: de Ljovins

De Ljovins zijn neergestreken in Moskou om te wachten op de bevalling van Kitty. Het is aanpassen voor Ljovin want in Moskou heeft hij weinig te doen. Hij mengt zich volop in het adellijk leven en ontmoet Vronski. Ook gaat hij op bezoek bij Anna die al drie maanden in Moskou is en het huis niet uitkomt. Hij is enorm onder de indruk van Anna en dat is tegen het zere been van Kitty die haar een walgelijke vrouw vindt. Het ligt in de natuur van Anna. “Onbewust had ze zich met Ljovin net zo gedragen als ze dat de laatste tijd in haar omgang met jonge mannen gewend was geraakt: ze had de hele avond al het mogelijke gedaan om een vonk van liefde in hem te ontsteken en wist dat ze daarin was geslaagd, voor zover dat mogelijk was met een getrouwde en integere man, en dan nog wel in de loop van één avond.” (p. 870) Maar de natuur gaat ook gewoon door en de baby van Kitty wordt geboren. Die arme Ljovin loopt helemaal hulpeloos hierbij rond. Het werk wordt aan de dames overgelaten.

Anna en Vronski

Oblonski gaat op bezoek bij Karenin om hem on steun te vragen want hij wil een baan. Hij zit bijna aan de grond, zijn financiële problemen zijn groot. Maar ook wil hij nogmaals pleiten voor een scheiding voor zijn zuster, zodat ze gelukkig kan worden. Na consultatie van zijn helderziende Jules Landau weigert Karenin. Het wordt moeilijker en moeilijker voor Anna en Vronski om samen te leven. Anna wil terug naar het platteland, maar dat lukt niet meteen voor Vronski. Ze krijgen weer ruzie, Anna zwelgt in zelfmedelijden en ziet maar één oplossing: sterven. “De schaamte en schande van Karenin, en van Serjozja, en van mezelf, die al het andere in de schaduw stelt: het zal allemaal ophouden te bestaan. En als ik doodga zal ook hij berouw hebben, hij zal met me begaan zijn, van me houden, lijden.” (p. 920) En dat gevoel van de dood wordt een obsessie. Ik denk dat haar gebruik van opium ook niet echt helpt. Zelfs met de geringe kennis die ik van dit verhaal had voor het lezen van het boek, wist ik dat Anna tenslotte overlijdt omdat ze zich onder een trein gooit. En dan is dit een wrang stukje voorkennis.

Deel 8

Heel eerlijk: ik vond het niet het meest interessante deel. In het vorige deel is het leven van Anna tot een einde gekomen. Nu wordt er een eind gebreid aan alle verhaallijnen. Ik heb me wel zitten afvragen over welke oorlog we het hadden in dit deel, maar dat is de Russisch-Turkse oorlog geweest die in 1877 begon en in 1878 eindigde met de vrede van San Stefano. Vronski vond ik hier eigenlijk nog het meest interessant van alle personages in dit deel. Zijn terugblik over Anna geeft eigenlijk wel de essentie weer. “Hij probeerde zich haar te herinneren zoals ze de eerste keer, op een ander station, was geweest, vol mysterie, charmant, liefhebbend, met de belofte van een geluk waarnaar ze verlangde én dat ze weg wilde schenken, en zo anders dan de wrede, wraakzuchtige vrouw die hem was bijgebleven van de laatste minuten met haar.” (p. 965) Het gaat om het verhaal van de liefde en wat er allemaal in de weg kan komen.

Vertalingsdingetjes

Dan kom je woorden tegen en denk je, hoe komt meneer Boland erop? Kijk bijvoorbeeld hoe Jules Landau wordt aangeduid, de helderziende die Karenin van advies voorziet. Boland vertaalt het als Fransoos, hetgeen ik meer als een scheldwoord zie, terwijl de Engelse editie het bij Frenchman houdt. Huismans zegt Fransman (deel 7, hoofdstuk 21). In het volgende hoofdstuk vinden we Landau weer met zijn “mooie, onnozele dan wel lepe ogen” (p. 910). Huismans houdt het op “mooie, naïeve of schurkachtige – […] ogen” (p. 847). De Engelse editie zegt “Landau’s beautyful eyes – naive or sly”. Ik ben me ervan bewust dat dit ook een kwestie van interpretatie kan zijn. In Van Dale vindt je bij “sly” ook leep als vertaling. Maar bij “leep” wat ik dan weer meer als een populaire uitdrukking zie, vind je “loos, slim” als betekenis. Hoe dan ook, Landau wordt als bedrieger gezien.

Mijn conclusie

Als leesactie vond ik dit erg leuk: verschillende boekenbloggers die met zijn allen een boek lezen en dat bespreken. Je ziet dat al die mensen verschillende dingen opvallen en daarover schrijven. Het boek zelf vond ik hier en daar toch wel wat langdradig, zeker deel 3. Bloggen over elk deel was lastig, bleek bij deel 3, ik was op vakantie, het lukte niet, en deel 3 en 4 heb ik toen samengevoegd. Dat bleek voor meer bloggers zo te zijn, want van de vijftien van het begin zijn er geloof ik vijf overgebleven. Bloggen over zo’n dik boek in etappes: het blijkt moeilijk te zijn zonder spoilers. Voordeel: ruimte voor mooie citaten en vergelijkingen tussen vertalingen, want ik had op een gegeven moment twee Nederlandse vertalingen en één Engelse vertalingen. Neemt niet wel dat ik achteraf wel enigszins jaloers ben op de mensen die ervoor kozen het bij één bespreking te houden, zoals Niek. En 1000 plus pagina’s? Aan het eind is het toch heel veel.

Mijn besprekingen van dit boek zijn te vinden onder één tag op mijn blog: Anna Karenina.

Anna Karenina deel 6 #wijlezenanna

Geplaatst op door
4

Dit is alweer deel 6 van de Anna Karenina leesactie. Ik heb deel 6 in de editie van Hans Boland gelezen en ik moet zeggen, dat was een prettige ervaring. Wel heb ik af en toe zitten bladeren in de Huismans editie en in de Engelse editie, al was het maar om de verschillen in de vertalingen te bekijken.

De zomer

Deel 6 begint met een typische zomer op een Russisch landgoed, namelijk dat van Ljovin en Kitty. Dolly en de kinderen zijn er, de moeder van Kitty en Koznysjev, de halfbroer van Ljovin. Ook de vriendin van Kitty, Varinka, is aanwezig. Een nieuwe gast, Vasinka Veslovski zorgt voor jaloezie bij Ljovin, hij is er van overtuigd dat de man achter Kitty aanzit. Na wat strubbelingen, onder andere het onhandig gedrag van Vasinka bij een jachtpartij, wordt hij eruit gezet.
Koznysjev en Varinka vinden elkaar aardig, dat is wel duidelijk, maar tot een huwelijksaanzoek komt het niet. En dit is ook de enige gelegenheid dat deze twee bij elkaar worden geplaatst. Was er verder geen ruimte meer in het verhaal? En het is zo’n prachtige beschrijving van Varinka “die juist op dat moment in haar gele kleedje met de mand vol paddestoelen aan haar arm bijna zwevend voor een oude berkenstam langs liep, tot één wondermooi schilderij vervloeiend met de achtergrond van akkerland vol rijpende haver, badend in de schuine zonnestralen, tot aan de horizon, waar het oude woud versmolt met de diepblauwe lucht?” (p. 699-700).

Anna

Dolly maakt een uitstapje naar Anna die samen met Vronski en hun dochter op het landgoed van Vronski wonen. Anna lijkt volmaakt gelukkig. Het verschil tussen beide vrouwen, Anna die zich drie keer per dag kan verkleden, Dolly die haar eigen kleding repareert, is groot. Vronski begint tegen Dolly over de scheiding waar Karenin nog niet mee heeft ingestemd en vraagt Dolly Anna over te halen een brief te schrijven naar Karenin. Maar Anna wil zich niet vernederen. Het gaat om stand. In Petersburg werd ze niet goed behandeld, ze ziet dat niet goed komen. Dolly vraagt Anna te begrijpen waarom Vronski de scheiding wil, vanwege hun dochter die hij wil erkennen en vanwege kinderen die nog komen. En hier zit iets in de vertaling, want Anna zegt dat er geen andere kinderen komen en waarom wordt niet genoemd, maar evenmin in de andere twee versies. Volgens Boland is abortus uitgesloten (p. 786). En dan is er nog het probleem van Serjozja en Vronski. “Het zijn de enige twee schepsels waarvan ik hou, en ze sluiten elkaar uit. Ik kan ze niet samenbrengen, al is dat wat ik nodig heb. Verder niets. En als het niet lukt, dan maakt de rest niet meer uit. Helemaal niets. Op een gegeven moment komt er een eind aan, hoe dan ook.” (p. 791) Ondertussen kan Vronski gaan en staan waar hij wil, zij niet. Dat maakt het leven moeilijker voor hen, omdat Anna afhankelijk van hem is en het zorgt voor strubbelingen en ruzies. Meer en meer komt het voor dat Vronski met een koude blik naar Anna kijkt en ze is bang dat hun liefde verdwijnt. Uiteindelijk zorgt de verslechterde relatie tussen hen er indirect voor dat Anna een brief aan haar man schrijft en ze naar Moskou verhuizen.

Mijn besprekingen van dit boek zijn te vinden onder één tag op mijn blog: Anna Karenina.

Hoe duur was de suiker? een boek voor #MSL2018

Geplaatst op door
2

September is de Maand van de Surinaamse Literatuur #MSL2018, het is een initiatief van boekenblogger Jannie. Door vakantie liep ik nog een boek achter en dat heb ik nu gelezen. Het boek is ook verfilmd en die film werd in september uitgezonden op tv. Ook daar heb ik naar gekeken.

Hoe duur was de suiker?

De roman speelt in de periode 1765-1779. Het is de bloeitijd van de suikercultuur en ook de periode van de Boni-oorlogen. De plantage-eigenaren leven in voortdurende vrees voor de aanvallen die marrons onder leiding van Boni uitvoeren op de plantages. Tegen dit decor beschrijft Cynthia Mc Leod in meeslepende stijl het leven van Elza en Sarith, dochters uit een joodse plantersfamilie, en hun slaven. In de onrechtvaardige slavenmaatschappij die de kolonie Suriname is, ervaren meesters en slaven dat de suiker duur wordt betaald.

De inhoud

Hoe duur was de suikerDe setting: 1765, de plantage Hébron in Suriname, hier vinden we de zeventienjarige Elza, zij heeft een joodse vader, maar is zelf geen jodin, omdat haar moeder niet joods was. Na het overlijden van haar moeder hertrouwt haar vader met Rachaël, die drie dochters het huwelijk inbrengt, Esther, Rebecca en Sarith, zij is even oud als Elza. Er is een tweedeling tussen blanken en slaven in de maatschappij en de kloof is groot. Maar in ook de blanke maatschappij bestaat een scherpe scheiding, namelijk tussen christenen en joden. Rutger Le Chasseur, een jonge man net uit Holland overgekomen, kijkt op moderne wijze naar de samenleving in Suriname. Hij begrijpt weinig van de slavernij en uit zich daarover, maar de mensen in Suriname zijn het niet met hem eens. “Met stràffen moest men slaven behandelen, ze waren dom en lui. Als je hen niet flink en wreed strafte en danig bang maakte, zouden ze nog denken dat ze konden doen wat ze wilden. En ze waren toch immers door de Heer geschapen om voor de blanken te werken en te zwoegen?” (p. 24) Op achttienjarige leeftijd trouwt Elza met Rutger Le Chasseur, maar Rutger krijgt al vrij snel een verhouding met Sarith. Zij had haar eerste seksuele ervaring al op jonge leeftijd en – jaloers als ze is op Elza – begint ze iets met Rutger. Hij vindt dat Elza geen jaloers vrouwtje moet worden en Elza verdraagt veel, maar uiteindelijk gooien ze toch Sarith het huis uit. Sarith trouwt met Julius Robles de Medina, een weduwnaar met tienerkinderen. Op eenentwintigjarige leeftijd is ze bang een oude vrijster te worden. Haar slavin Mini-mini gaat mee naar de plantage van Julius. Sarith krijgt een zoontje, Jethro, maar is verveeld in haar huwelijk. Ze begint iets met Reindert Andersma, een luitenant en wordt zwanger van hem. Hij wordt gedood bij een overval op de plantage en dan pas komt Julius achter deze verhouding. Hij kan haar niet vergeven. Haar dochtertje is duidelijk een dochter van Reindert. Julius begint een relatie met Mini-mini, hij houdt van haar en maakt haar zwanger. Sarith is jaloers en verkoopt Mini-mini, maar Julius haalt haar terug. Het huwelijk is voorbij en als tijdens een gele koorts epidemie hun zoon overlijdt, is er geen enkele band meer tussen de twee.

Leeservaring

Mc Leod beschrijft op een prettige wijze het leven van de kolonisten van Suriname en het slavenleven. Het boek wordt verteld uit de perspectieven van de diverse hoofdrolspelers, Elza, Sarith, Rutger, Julius en ook Mini-mini. Het zorgt ervoor dat je niet alleen over de witte hoofdrolspelers leest, maar ook meer over de levens en achtergrond van de slaven. Die verschillende perspectieven hebben het voordeel dat je het verhaal van diverse zijden hoort, met de achterliggende gevoelens van de personages. Je krijgt bijvoorbeeld een heel goed beeld van Sarith, die in haar jeugd door en door verwend is en alles kreeg wat haar hartje begeerde. Dat zorgt ervoor dat ze ook dingen van anderen wil, zoals Rutger van Elza. Het verhaal is in feite een samenspel tussen Elza en Sarith, zij zijn de hoofdrolspelers, hun verhaal wordt verteld tegen de achtergrond van de slavernij in Suriname. Elza’s gezin is in feite een model voor de Surinaamse samenleving. “Was niet alles en iedereen afhankelijk van de slaven? Net zoals zij zich verloren voelde zonder Maisa, net zo zou de kolonie verloren zijn zonder de slaven. Zij deden alles, wisten alles en de blanken konden niets en wisten niets.” (p. 287) Een cruciaal punt in het boek vind ik wel dat Sarith Elza vraagt of deze haar kan vergeven. Ze moet zichzelf vergeven vindt Elza.

Kijkervaring

De film is dan weer heel andere koek, want die begint in 1747 vanuit het oogpunt van Kwasiba, de moeder van Mini-mini, en hier wordt duidelijk dat haar vader een blanke man is. Het verhaal is wat samengeperst, personages uit het boek verdwijnen in deze film. En hier gooit Elza wel snel en resoluut Sarith het huis uit als antwoord op de seksuele avances van haar stiefzusje naar haar man. De invalshoek is anders, de film gaat uit van het verhaal van Sarith en Mini-mini, blijkbaar om toch de verhouding tussen blanken en slaven meer te benadrukken. Elza gaat op een gegeven moment met Rutger naar Nederland en blijft daar. De relatie tussen Julius en Mini-mini wordt hier meer uitgewerkt. Zit ze in het boek nog ergens apart in een huisje, hier wonen Julius en zij openlijk samen. Sarith stelt haar vraag hier aan Mini-mini. Het standpunt van de slavenhandelaar die Mini-mini aan Julius terug verkoopt, vind ik ook essentieel: “Mensen als u zijn de pest van deze tijd. Heeft u dan geen enkel besef van de noodzaak van superioriteit in Gods schepping?” Zie daar de kern van boek en film: blanken zijn superieur, slaven zijn inferieur. Qua film vind ik het trouwens best een aardige film, maar Gaite Jansen die de rol van Sarith speelt, heb ik wel eens beter zien spelen.

Over Cynthia Mc Leod

Cynthia Mc Leod werd geboren in 1936. Haar vader was de eerste president van Suriname, Johan Ferrier. Ze volgde de middelbare school in Suriname en studeerde in Nederland voor lerares Kinderverzorging en -opvoeding. Ze trouwde met Donald Mc Leod die ze in Nederland had leren kennen. Terug in Suriname deed ze haar MO Nederlands en gaf ze les op middelbare scholen. Haar man werd diplomaat in het buitenland en daar begon ze met schrijven. Hoe duur was de suiker? was haar eerste roman en verscheen in 1986.

Hoe duur was de suiker? : Surinaamse historische roman / Cynthia Mc Leod. – herz. Ned. ed. – Schoorl: Conserve, 2010. – ISBN 978-90-5429-048-3

Anna Karenina deel 5 #wijlezenanna

Geplaatst op door
2

Ik loop wat achter, de deadline voor deel 5 is al overschreden, maar mijn afgelopen week was druk en ik kwam niet echt aan lezen toe. Dit weekend lukte het wel en wat heb ik me geamuseerd. Na de Anna Karenina van Huismans en Pevear/Volokhonsky ben ik toch Boland gaan lezen en dat is een ontspannen vertaling. Bij Huismans lees je toch de zestiger jaren taal. Ondanks mijn ervaring met Engels lezen was die Engelse vertaling af en toe lastig. Dit vijfde deel draait om Ljovin en Kitty, en om Anna en Vronsky.

Ljovin en Kitty

De twee lovebirds trouwen in dit deel en dat is een amusante gebeurtenis. Niet alleen door het eeuwige getwijfel van Ljovin, want houdt Kitty wel echt van hem? Maar ook door het onhandige gedoe tijdens de bruiloft. De oude dienaar die wel een rokkostuum voor Ljovin bewaart maar totaal vergeet een schoon overhemd achter te houden uit alle ingepakte kleding. Het rommelen met de ringen tijdens de dienst. Het zorgde ervoor dat ik hardop zat te lachen tijdens het lezen. Ook het twijfelen van Ljovin over religie komt ter sprake. “Geloven kon hij niet, maar tegelijkertijd was hij er niet geheel van overtuigd dat het allemaal onjuist was wat de godsdienst wou.” (p. 549) Vragen van de priester over wat hij zal doen met de godsdienstige opvoeding van zijn toekomstige kinderen legt hij naast zich neer. Tijd genoeg om daarover te denken als de kinderen er zijn.
De twee hebben een typisch begin van een huwelijk, mensen die elkaar denken te kennen en elkaar leren kennen door kleine meningsverschillen, ruzietjes en eindelijk dingen uitpraten. Maar ik denk dat het keerpunt voor Ljovin wel komt als Kitty erop staat mee te gaan naar zijn ernstig zieke broer Nikolai en deze verzorgt tot zijn dood. We verlaten de twee met het blijde bericht van Kitty’s zwangerschap.

Anna en Vronsky

Zij reizen rond in Europa en Vronsky verveelt zich. Hij heeft zijn militaire carrière opgegeven en is zich ervan bewust dat hij rondreist met een vrouw die nog steeds getrouwd is met een ander. Het is een twijfelachtige, voor niemand duidelijke relatie (p. 581) die ze bewust verborgen houden voor anderen. Het is wat meten met twee maten. Vronski wordt nog wel geaccepteerd, maar zijn familie bijvoorbeeld accepteert Anna absoluut niet. Anna voelt zich de eerste tijd “onvergeeflijk gelukkig en vol levensvreugde.” (p. 578) Ze is zich er wel van doordrongen dat wat ze heeft gedaan slecht is en dat ze daar eigenlijk voor moet lijden. “Maar hoe oprecht haar verlangen om te lijden ook was, het kwam er niet van.” (p. 579) Ondertussen in Petersburg vertelt Karenin zijn zoon Serjozja dat zijn moeder dood is. Gravin Lidia Ivanovna ontfermt zich over de onbestorven weduwnaar en zijn zoon. Karenin is eigenlijk een eenzame man. Familie heeft hij niet. Vrienden nauwelijks. Hij had een band met Anna die “de behoefte aan diepere contacten met andere mensen definitief overbodig [had] gemaakt.” (p. 632) Anna en Vronski keren terug naar Petersburg waar Anna haar zoon wil zien. Karenin weigert maar ze dringt het huis binnen op de verjaardag van haar zoon. Ze is daarna compleet uit haar evenwicht en provoceert de complete beau monde van Petersburg door in het openbaar te verschijnen bij een operavoorstelling. Daar wordt ze uitgescholden. Vronski kan haar niet tegenhouden, Anna is boos op hem. Hierna vertrekken ze naar het platteland.

Gevoelens (2)

Want ik heb het er al eerder over gehad, namelijk in het tweede deel van mijn Anna-besprekingen. Mannen die zo zakelijk kunnen zijn, maar wat me toch wel opviel in dit deel is dat de mannen in dit boek compleet in verwarring kunnen zijn en bang voor de gewone dingen van het leven. Zie bijvoorbeeld Karenin na het vertrek van Anna. Ook Ljovin kan de meest vreemde gedachten hebben. Zijn gedrag na het huwelijksaanzoek is op zijn zachtst gezegd merkwaardig.

Anna Karenina / Lev Tolstoi ; vert. door Hans Boland. – Amsterdam: Athenaeum/Polak & Van Gennep, 2017. – ISBN 978-90253-0158-3

Mijn besprekingen van dit boek zijn te vinden onder één tag op mijn blog: Anna Karenina.